Τσε Γκεβάρα: Βολίβία, η προδοσία από το Κόμμα

Γράφει η Αργυρώ Κραββαρίτη
 στο http://vathikokkino.gr/

«Όπως το περίμενα, η στάση που κράτησε ο Μόνχε ήταν στην αρχή μεν η υπεκφυγή στη συνέχεια δε η προδοσία.

Το Κόμμα ετοιμάζει όπλα εναντίον μας και δε ξέρω μέχρι που  θα φτάσει αλλά αυτό δε θα μας σταματήσει και μπορεί μάλιστα μακροπρόθεσμα να μας εξυπηρετήσει (είμαι σχεδόν σίγουρος). Οι πιο έντιμοι και οι πιο μαχητικοί θα είναι με το μέρος μας ακόμα κι αν περάσουν μεγαλύτερες ή μικρότερες κρίσεις συνείδησης.»  Τσε Γκεβάρα, Ημερολόγιο Βολιβίας, ανάλυση του μήνα Γενάρη 1967, σελ. 70

Έχουν περάσει δυόμισυ και πλέον μήνες από τότε που ο Γκεβάρα είχε κανονίσει να συναντήσει τον γ.γ, του Κ.Κ.Βολιβίας Μόνχε στο Νιανκαουασού στις 7 Νοέμβρη 1966 που έφτασε εκεί ο ίδιος. Έφτασε πολύ αργότερα στις 31 Δεκέμβρη. Ο Τσε θα μάθει αργότερα ότι το Νοέμβρη ο Μόνχε ήταν στη Βουλγαρία. Στην πραγματικότητα είναι εμφανές ότι επισκέφτηκε τη Μόσχα να πάρει οδηγίες από τις σοβιετικές αρχές, καθότι η παραμονή στη Σόφια δεν  είναι δυνατό να τον απασχόλησε σαράντα μέρες.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Βολιβίας ήταν διασπασμένο στην βάση της διαμάχης Κίνας-ΕΣΣΔ.  Ο Μάριο Μόνχε ήταν ηγέτης του φιλοσοβιετικής πτέρυγας.

«Μερικοί Βολιβιανοί μαρξιστές χωρίστηκαν μεταξύ του Κομμουνιστικού Κόμμα Βολιβίας  (που ήταν υπέρ της  Μόσχας και με επικεφαλής τον Μάριο Monje) και το Νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Βολιβίας (που ήταν φιλο-Πεκίνου και με επικεφαλής τον Oscar Zamora). Άλλοι ανήκαν στην ANUM μέλος των παρατάξεων των τροτσκιστών Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα: Επαναστατικού Κόμματος Πατριωτικής Αριστεράς, το Κόμμα της επαναστατικής αριστεράς, και το Εθνικό Επαναστατικό Κίνημα (Harris, 1970). Υπήρχαν ακραίες εντάσεις μεταξύ Mario Monje και φοιτητές Βολιβίας, οι οποίοι ήθελαν να υιοθετήσουν απαγορευμένο αγώνα, πάνω από τον Τσε και την αποστολή του στη Βολιβία. O Monje δεν ήθελε Βολιβιανούς να είναι υποδεέστεροι σε μια κουβανέζικο-κατευθυνόμενη κίνηση των ανταρτών. Βολιβίας μαθητές ήθελα να υποστηρίξουν ένα κίνημα μαρξιστικο-λενινιστικό, αλλά έξω από την πλευρά του ελέγχου της Κομμουνιστικού Κόμματος Βολιβίας. Έστειλαν έναν εκπρόσωπο στην Κούβα για να μιλήσει με τον Τσε και τον Oscar Zamora, ο οποίος υποστήριξε τον ένοπλο αγώνα στη Βολιβία. Επιπλέον, όταν ένα μικρό ποσοστό της συνεργασίας μεταξύ Monje και των Κουβανοί στη Λα Παζ είχε συσταθεί και το αγρόκτημα Nancahuazu είχε επιλεγεί στα νοτιοδυτικά ως κατασκήνωση βάσης, ο  Monje λαμβάνει αναφορές ότι Regis Debray έψαχνε για μια τοποθεσία για να ξεκινήσει μια ομάδα foco με τη βοήθεια των κινεζικών κομμουνιστών (Το γεγονός αυτό είναι σημαντικό γιατί δείχνει την  τάση μεταξύ των ορθόδοξων κομμουνιστών μετά την σινο-σοβιετική διάσπαση το 1964. Monje δεν θα δεχτεί την επιρροή της κάθε κινεζική κομμουνιστική στη Βολιβία.) Οι Φιλο-Μόσχα ηγέτες, Monje και Jorge Kolle, εργάστηκαν για να διασφαλίσουν το γρήγορο θάνατο του Τσε και οι άντρες του πουλώντας πληροφορίες για τη CIA και δίνοντας στη βολιβιανή μυστική υπηρεσία πληροφορίες για την παρουσία του Τσε στη Βολιβία (Harris, 1970).Ο Φιντέλ κατηγόρησε Monje ενεργά ότι  σαμποτάρισε το αντάρτικο κίνημα του Τσε στη Βολιβία.

Σύμφωνα με τον Φιντέλ, ο Monje φέρει κάποια ευθύνη, αλλά ιστορικά θα ήταν άδικο να κατηγορούν το Κομμουνιστικό Κόμμα ως σύνολο. Ένας αριθμός των κομμουνιστών εντάχθηκε με τον Τσε. Αυτός περιλάμβανε τους αδελφούς Paredo, εξαιρετικούς  ανθρώπους που αποδείχθηκαν ότι είναι πολύ λεπτά στελέχη. Προσχώρησαν και υποστήριξαν Τσε και του έδωσε μια μεγάλη βοήθεια. Και σημαντικά στελέχη της ηγεσίας του κόμματος διέφεραν με Monje και ήθελαν  όταν η ευθύνη να  έχει ανατεθεί, θα πρέπει να δοθεί στην Monje. αλλά δεν μπορεί να κατηγορήσει κανείς το σύνολο του Κομμουνιστικού Κόμματος ή φταίει αυτό για τον τρόπο που αναπτύχθηκαν γεγονότα. (1994, σελ. 123)

Δεν ήταν μυστικό ότι ο Τσε θαύμαζε την Κίνα πάνω από τη Σοβιετική Ένωση, προτιμώντας τους Pekin-istas ή Mao-istas και όχι η γραμμή φιλο-Μόσχας Monje και Kolle, και σε μια συνάντηση με το Μάο έλαβε εξαιρετικά ενθαρρυντικά είδηση ​​ότι ο Μάο θα υποστηρίξει την ιδέα του Τσε να εξάγει την επανάσταση, αν ο Τσε θα παρέμενε στην Κούβα για να εξουδετερώσει την επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης. Τσε αισθάνθηκε ότι ήταν λάθος για τον Λένιν να εφαρμόσει τη Νέα Οικονομική Πολιτική στη Σοβιετική Ένωση, αλλά ότι είχε πιεστεί από τις ιστορικές συνθήκες εκείνη την εποχή να το πράξουν.

Αν  ο Λένιν ζούσε πλέον, πιθανότατα θα είχε διορθωθεί αυτή η κατάσταση. Φυσικά, ο Τσε υπερασπίστηκε πάντα την αυτονομία, και η μεγάλη  προτίμησή του για ένα σύμμαχο ήταν χώρες της Λατινικής Αμερικής. Ο Τσε δεν ήταν ευχαριστημένος με τη σχέση του Φιντέλ με τη Σοβιετική Ένωση, και μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής αντιτίθενται με την αφοσίωση του Τσε σε ένοπλο αγώνα. Ο Τσε δεν αποδέχθηκε τις άκαμπτες θέσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος, αναφερόμενος στον εαυτό του ως «ρεαλιστική επαναστάτη» (Harris, 1970). Επειδή ο Τσε πίστευε ότι οι σοσιαλιστικές επαναστάσεις θα πραγματοποιηθούν χωρίς την επίσημη κύρωση ή κατεύθυνση του ορθόδοξου Κομμουνιστικού Κόμματος, ο Τσε έγινε ο πρωταρχικός στόχος των κομμουνιστών φιλο-Μόσχα στην Κούβα, που νόμισε ότι ήταν φανατικός». Che Guevara, Paulo Freire, and the Pedagogy of Revolution – Peter McLaren, σελ. 126-127

31 Δεκέμβρη 1966, Βολιβία

«Στις 7 και 30 ο Γιατρός ήρθε αναγγέλοντας πως ο Μόνχε ήταν εκεί. Πήγα μαζί με τον Ίντι, τον Τούμπα , τον Ουρμπάνο και τον Αρτούρο. Η συζήτηση ήταν εγκάρδια , αλλά τεταμένη· ένα ερώτημα πλανιόταν στον αέρα, «τι θέλεις;» Συνοδευόταν από τον Παν Ντιβίνο, το νεοστρατολογημένο, την Τάνια όπου ερχόταν να πάρει οδηγίες και το Ρικάρντο που αποφάσισε να μείνει. Η συζήτηση άρχισε με γενικότητες, αλλά γρήγορα πέρασε σε θεμελιώδη προβλήματα, που μπορεί να συνοψιστούν σε τρεις βασικές προϋποθέσεις όπως τις έθεσε ο ίδιος.

1/ Θα παραιτιόταν από την καθοδήγηση του Κόμματος, αλλά θα πετύχαινε τουλάχιστον απ΄αυτό να μείνει ουδέτερο και ορισμένα στελέχη του θα βγαίνανε στο βουνό, για να πάρουνε μέρος στον αγώνα.

2/Η πολιτικοστρατιωτική καθοδήγηση του αγώνα αφού θα διεξαγόταν σε βολιβιανό έδαφος, θα αναθέτονταν σ΄αυτόν.

3/Θα αποκαθιστούσε επαφές με τ΄άλλα Νοτιοαμερικάνικά Κομματα  σε μια προσπάθεια να τα οδηγήσει σε μια θέση υποστήριξης των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων (έδωσε σαν παράδειγμα τον Ντούγκλας Μπράβο)

Του απάντησα πώς το πρώτο θέμα , εξαρτιόταν απ΄ αυτόν που ήταν γραμματέας του κόμματος αν και θεωρούσα τη θέση του εντελώς λανθασμένη. Ήταν θέση δισταχτική, εντελώς συμβιβαστική και συγκλίνει στο να διαφυλάξει για την ιστορία το ρόλο αυτών που πρέπει να καταδικαστούν, ακριβώς εξαιτίας της στραβής θέσης τους. Η ιστορία θα με δικαιώσει,

Στο τρίτο θέμα δεν έβλεπα τίποτα το απαράδεχτο στην προσπάθεια αυτή αλλά τη θεωρούσα καταδικασμένη σε αποτυχία.Το να ζητήσεις από τον Κοντοβίλα να υποστηρίξει τον Ντούγκλας Μπράβο, ήταν σαν να του ζητούσες να ευνοήσει μια εξέγερση μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Ο χρόνος και σε αυτό επίσης θα κρίνει.

Όσο για το δεύτερο θέμα, δεν μπορούσα σε καμιά περίπτωση να δεχτώ μια τέτοια πρόταση. Στρατιωτικός αρχηγός θα ήμουν εγώ και δε δεχόμουν καμιά αμφισβήτηση πάνω σ΄αυτό. Η συζήτηση σταμάτησε σ΄αυτό το σημείο και μπήκε σε φαύλο κύκλο.

Συμφωνήσαμε να ξαναεξετάσει τα θέματα και να μιλήσει με τους συντρόφους της Βολιβίας. Μεταφερθήκαμε στον καταυλισμο και μίλησε σε όλους τους συντρόφους βάζοντάς τους το δίλημμα: να μείνουν (στο αντάρτικο Σ.τ.Μ.) ή να υποστηρίξουν το Κόμμα· όλοι παρέμειναν και φαίνεται πώς αυτό τον λύπησε.» Ημερολόγιο Βολίβίας, Τσε Γκεβάρα, σελ.54-55

• Κοίτα Τσε , κι ο ίδιος ο Λένιν να ερχόταν δε θα του παρέδιδα την αρχηγία
• Κι αν ερχόταν ο Μαλινόφσκι; θ΄απαντήσει ο Τσε, αναφερόμενος στο Σοβιετικό υποστράτηγο που είχε πάρει μέρος στη μάχη του Στάλινγκραντ και που σ΄αυτή τη φάση ήταν υπουργός Πολέμου της Ε.Σ.Σ.Δ..

Φαίνεται ότι ο Μόνχε απάντησε σ΄αυτή την ερώτηση με τη σιωπή του. (…). Ο Μάριο  Μόνχε ισχυριζόταν ότι αν η επανάσταση γινόταν στην Αργεντινή, θα ήταν διατεθειμένος να ακολουθήσει τον Τσε, αλλά στη Βολιβία έπρεπε να τη διευθύνει ένας Βολιβιανός, εκείνος ο ίδιος. Ο Τσε τον κατακεραυνώνει από μια σειρά ταχύρρυθμων μαθημάτων λατινοαμερικάνικης ιστορίας, που αναφέρονται κυρίως στην ιστορία της ανεξαρτησίας της ισπανόφωνης Αμερικής και στις συνεχείς μετακινήσεις των ηγετών των επαναστάσεων πέρα των εθνικών συνόρων (…) Ο Μόνχε ζητάει από τον Τσε να επιτρέψει να συζητήσει με τα μέλη του ΚΚΒ που έχουν στο αντάρτικο. Πηγαίνουν στο καινούριο στρατόπεδο.

Ο Μόνχε συναντιέται με τους αδερφούς Περέδο, με τον Νιάτο Μέντες, τον Φρέντι Μαϊμούρα, τον Βάσκες Βιάνια, τον Αντόνιο και τον Λόρχιο Βάκα, που σύμφωνα με τα λεγόμενα ενός απ΄αυτούς, «τον ατενιζουν με βλέμμα ατάραχο». Ισχυρίζεται ότι η στρατιωτική διοίκηση θα έπρεπε να ανατεθεί στο κόμμα, ότι, όταν ο λαός μάθει πως το αντάρτικο διοικείται από έναν ξένο θα του γυρίσει την πλάτη.Τους προσφέρει εγγυήσεις για να εγκαταλείψουν τον αγώνα- «Ελάτε τώρα μαζί μου»- και εκτός των άλλων, τους απειλεί συγκεκαλυμμένα, λέγοντάς τους ότι , αν και το κόμμα δε θα επέβαλλε αντίποινα, το καλύτερο που είχαν να κάνουν ήταν να φύγουν μαζί του.

Κατά πάσα πιθανότητα δεν περίμενε μια απάντηση ομοφωνη και τόσο σκληρή. Οι νεαροί Βολιβιανοί παραμένουν ανένδοτοι κι επιμένουν : Να μείνει κι εκείνος μαζί τους, το κομμα δεν πρεπει να λιποτακτήσει, το να υπηρετεί κανείς κάτω από τις διαταγές του Τσε είναι προνομιο.» Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπό ΙΙ, Ερνέστο Γκεβάρα, γνωστός και ως Τσε, σελ.809-810      

              

Στις 8 και 10 Ιανουαρίου 1967, η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΒ επικυρώνει τις θέσεις του Μονχέ. Ζαν Κορμιέ – Αλεϊδα Μαρτς σελ.271 Ο Γκεβάρα βρίσκεται πια σε ρήξη με το Κομουνιστικό Κόμμα και δεν θα έχει την υποστήριξή του

Η αλήθεια είναι ότι πέρα από θεμα αρχηγίας και άλλες υπεκφυγές, ο Μοχνε ήταν κατά του ένοπλου αγώνα στη Βολιβία και σε ευθυγραμμιση με τη φιλοσοβιετική γραμμή δεν έβλεπε με καλό μάτι το αντάρτικο του Τσε. Ήδη μήνες πριν τους είχε δηλώσει : «Η  Κεντρική Επιτροπή δεν είναι υπέρ της ένοπλης πάλης και οι 32.000 ψήφοι που πήραν κατά τις τελευταίες εκλογές ήταν ένας θρίαμβος γι΄αυτούς»΄΄ Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπό ΙΙ, Ερνέστο Γκεβάρα, γνωστός και ως Τσε, σελ.732

«Η στάση του Μοχνέ, μπορεί να επιβραδύνει την ανάπτυξη του αντάρτικου από τη μια μεριά, αλλά από την άλλη, μπορεί να συνεισφέρει απελευθερώνοντάς με από συμβιβασμούς πολιτικών σκοπιμοτήτων. Ανάλυση του μήνα Δεκέμβρη, Ημερολόγιο Βολίβίας, Τσε Γκεβάρα, σελ.55

Στις 16 Απρίλη 1967, τα λόγια του Τσε σαν τίτλος της τριηπειρωτικής, «Να κάνουμε ένα , δύο, τρία, πολλά Βιετνάμ… αυτό είναι το σύνθημα» μοιάζουν σαν μακρινός απόηχος από την προδομένο, αδειασμένο αντάρτικο του στις ζούγκλες της Βολιβίας, σαν σπαρακτική ιαχή πολέμου και υπαινικτική έκκληση διεθνιστικής αλληλεγγύης από τις σοσιαλιστικές χώρες που δεν είχε καταδικασμένος στην πλήρη απομόνωσή του…

«Νέα πολεμικά ξεσπάσματα θα προβάλλουν σ΄αυτές και σ΄άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως ήδη έχει συμβεί στη Βολιβία. Και θα συνεχίσουν να αυξάνονται με όλες τις αντιξοότητες που εμπεριέχονται σε αυτό το επικίνδυνο λειτούργημα του σύγχρονου επαναστάτη. Πολλοί θα πεθάνουν θύματα των λαθών τους, άλλοι θα πέσουν στη σκληρή μάχη που πλησιάζει. Και στη θέρμη της επαναστατικής πάλης, νέοι αγωνιστές, νέοι ηγέτες θα ξεπηδήσουν. Ο λαός θα πλάθει τους μαχητές του, και τους καθοδηγητές του στα πλαίσια της επιλογής που κάνει ο ίδιος ο πόλεμος, και οι βορειοαμερικάνοι πράκτορες της καταστολής θα πληθαίνουν.» «Κείμενα», Σύγχρονη Εποχή 1988. Μετάφραση: Χρ. Πάντζου, σελ. 186

«Πόσο θα μπορούσαμε να αντικρύσουμε το μέλλον φωτεινό και κοντινό, αν δύο, τρία , πολλά Βιετνάμ άνθιζαν στην επιφάνεια της γης, με το δικό τους τίμημα θανάτου και τις τρομερές τραγωδίες τους, με τον καθημερινό ηρωισμό τους, με τα επανειλημμένα χτυπήματά τους στον ιμπεριαλισμό, αναγκάζοντάς τον να διασκορπίσει τις δυνάμεις του, κάτω από τα χτυπήματα του αυξανόμενου μίσους των λαών του κόσμου.

Και αν ήμασταν όλοι μας ικανοί να ενωθούμε για να είναι τα χτυπήματά μας πιο σταθερά και βέβαια, ώστε η κάθε είδους βοήθεια στους αγωνιζόμενους λαούς να ήταν πιο αποτελεσματική, πόσο μεγαλειώδες θα ήταν τότε το μέλλον, και πόσο κοντινό!» Πηγή: «Κείμενα», Σύγχρονη Εποχή 1988. Μετάφραση: Χρ. Πάντζου, σελ.190-191

Στα πλαίσια της ρεβιζιονιστικής «ειρηνικής συνύπαρξης» της γραμμής της Μόσχας, της προδοσίας από το Μαχνό και το αρκούμενο σε κοινοβουλευτικούς θριάμβους σεχταριστικο Κ.Κ.Βολιβίας, την παντελή έλλειψη διεθνιστικής αλληλεγγύης από τις σοσιαλιστικές μητροπόλεις, με τη CIA σε απόσταση αναπνοής από τα χνάρια του στις ζούγκλες της Βολιβίας, το μήνυμα της τριηπειρωτικής, μοιάζει σαν ηχώ, αντίλαλος από τους γκρεμούς της Βολιβίας που αντηχεί την εκκωφαντική σιωπή του για την απομόνωσή του, σαν λυγμός, υγρό παράπονο που τσακίζεται στα βράχια της αφιλόξενης φύσης της παραμονής του προερχόμενο από τα πιο αποκαρδιωμένα και γι΄αυτό επιθετικά και οργισμένα κελεύσματά του για ανειρήνευτη  μάχη μέχρι τελικής πτώσης…