27 Φλεβάρη 1933, ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ

26/02/2017

• Ιστορία

Επιμέλεια Αργυρώ Κραββαρίτη                                           http://vathikokkino.gr

1933: Ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ από τους ναζί
Με στόχο τη συντριβή του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας, η ηγεσία του ναζιστικού κόμματος οργάνωσε τη νύχτα 26 προς 27 του Φλεβάρη 1933 μια πρωτάκουστη πρόκληση. Οργάνωσε τον εμπρησμό του κτιρίου του γερμανικού Κοινοβουλίου (Ράιχσταγκ) και στη συνέχεια κατηγόρησαν γι’ αυτό τους κομμουνιστές. Κύριος οργανωτής αυτής της προβοκάτσιας ήταν ο υπαρχηγός του ναζιστικού κόμματος, Χέρμαν Γκέρινγκ. Αργότερα το ομολόγησε ο ίδιος μπροστά σε έναν στενό κύκλο συνεργατών του Χίτλερ: «Ο μοναδικός άνθρωπος που ξέρει πραγματικά το Ράιχσταγκ», είπε ο Γκέρινγκ, «είμαι εγώ, γιατί εγώ έβαλα φωτιά σ’ αυτό».

Η ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης

24/02/2017

• Ιστορία

Επιμέλεια: Αργυρώ Κραββαρίτη                                                    http://vathikokkino.gr

«Τις ημέρες εκείνες έκαναν σύναξη μυστική τα παιδιά και λάβανε την απόφαση, επειδή τα κακά μαντάτα πλήθαιναν στην πρωτεύουσα, να βγουν έξω σε δρόμους και σε πλατείες, με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: Μια παλάμη τόπο κάτω από τ’ ανοιχτό πουκάμισο, με τις μαύρες τρίχες και το σταυρουδάκι του ήλιου. Οπου είχε κράτος κι εξουσία η Ανοιξη».
Οδυσσέας Ελύτης 1
Από τις πρώτες μέρες της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα το ζήτημα της επιστράτευσης ελληνικού πληθυσμού για τη χρησιμοποίησή του έμμεσα ή άμεσα υπέρ των πολεμικών σκοπών του άξονα απασχόλησε τόσο τις κατοχικές δυνάμεις όσο και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Δύο περίπου μήνες από την πτώση της Αθήνας ο υπουργός Αμυνας της κυβέρνησης των κουίσλιγκ, υπό τον στρατηγό Τσολάκογλου, πρότεινε απευθείας στους Γερμανούς το σχηματισμό ελληνικής λεγεώνας που θα πολεμούσε στο πλευρό των γερμανικών στρατευμάτων και κατά της Σοβιετικής Ενωσης. Οπως προκύπτει από τα γερμανικά αρχεία, στις 14 του Ιούλη του 1941 ο επιτετραμμένος της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα φον Γκρέβενιτς τηλεγραφούσε στο Βερολίνο, στον πρεσβευτή Αλτενμπουργκ, που εκείνες τις μέρες βρισκόταν στη γερμανική πρωτεύουσα, τα παρακάτω: «Ο Ελληνας υπουργός Εθνικής Αμυνας γερμανόφιλος στρατηγός Μπάκος μου ανακοίνωσε σήμερα, ότι η ιδέα συγκροτήσεως λεγεώνας με Ελληνες, που θα πολεμήσουν κατά της Ρωσίας, βρίσκει απήχηση σε ευρείς κύκλους του λαού. Σαν υπουργός του πολέμου επιθυμεί να πάρει αυτή την υπόθεση στα χέρια του…»2.
Η πρόταση Μπάκου δεν έμελλε τότε να καρποφορήσει για πολλούς λόγους, ένας εκ των οποίων ήταν και η άρνηση της Ιταλίας να δεχτεί τη συμμετοχή ελληνικών δυνάμεων στο πλευρό του άξονα, φοβούμενη προφανώς ότι αυτό θα επηρέαζε αρνητικά τους δικούς της σχεδιασμούς στο ελληνικό έδαφος. Πάντως, οι κουίσλιγκ δεν έπαψαν ούτε στιγμή να βρίσκονται σε ετοιμότητα προς εξυπηρέτηση του εν λόγω σκοπού και για το λόγο αυτό, τη στρατολογία δηλαδή των Ελλήνων για τους πολεμικούς σκοπούς του φασισμού, δεν άργησαν να συγκροτηθούν και οι πρώτες φασιστικές οργανώσεις. Τέτοιες οργανώσεις ήταν η ΟΕΔΕ (Οργάνωσις Εθνικών Δυνάμεων Ελλάδος), ΕΣΠΟ (Εθνική Σοσιαλιστική Πολιτική Οργάνωσις) κ.ά.3.

23 Φλεβάρη 1917 ξεσπά η Φεβρουαριανή Επανάσταση

23/02/2017

• Ιστορία

Επιμέλεια Αργυρώ Κραββαρίτη                                    http://vathikokkino.gr

23 Φλεβάρη 1917 ξεσπά στην Αγία Πετρούπολη η Φεβρουαριανή Επανάσταση, που θα οδηγήσει στις 2 Μαρτίου του 1917 στην πτώση του Τσάρου και τον τερματισμό της χιλιόχρονης βασιλείας στη Ρωσία.

H EΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

Των ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΑΓΚΑ, επίκουρου καθηγητή Ιστορίας
Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου
και του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΕΟΝΤΙΔΗ υπ.δρος Ιστορίας Πανεπιστημίου Λομονοσοφ

Οι έντονες αντιπαραθέσεις, οι οποίες χαρακτήριζαν την τσαρική Ρωσία στις αρχές του 20ου αιώνα και οδήγησαν στην επανάσταση του 1905, παρά τις περιορισμένες προσπάθειες μεταρρυθμίσεων του πρωθυπουργού Στολίπιν (1906-1911), οξύνθηκαν στο έπακρο το 1914 λόγω της συμμετοχής την χώρας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η αχανής αυτοκρατορία των Ρομανόφ αποδείχτηκε γίγαντας με πήλινα πόδια όταν η μακρόχρονη πολεμική σύγκρουση απαίτησε από την κοινωνία το σύνολο των δυνάμεών της και την οδήγησε στα όρια των ήδη περιορισμένων αντοχών της. Η λειτουργία της πολεμικής μηχανής στηριζόταν στη συνεχώς αυξανόμενη φορολογία και την έκδοση πληθωριστικού χρήματος.
Νωρίς (τα τέλη του 1914) εμφανίστηκαν φαινόμενα κρίσης στην αγροτική παραγωγή, τη βιομηχανία και τις μεταφορές. Οι προσπάθειες , όπως και σε άλλα εμπόλεμα κράτη, κρατικής ρύθμισης της οικονομίας δεν είχαν θεαματικά αποτελέσματα.
Η πρώτη σε μέγεθος κοινωνική ομάδα στη Ρωσία, οι αγρότες, αριθμούσε 110 εκατομμύρια άτομα. Το μεγάλο πρόβλημα της οικονομίας παρέμενε η ύπαρξη μεγάλων τσιφλικιών και η ανεπαρκής γη για την πλειονότητα των χωρικών. Το 1905, οι 30 χιλιάδες μεγαλύτεροι γαιοκτήμονες κατείχαν 70 εκατομμύρια εκτάρια γης, 10,5 εκατομμύρια οικογένειες μόλις 75 εκατομμύρια εκτάρια. Η επιστράτευση 12.800.000 αγροτών στέρησε από τον αγροτικό χώρο τα πιο ικανά προς εργασία μέλη του. Πολλές οικογένειες αναγκάστηκαν να πουλήσουν τα χωράφια τους σε πλούσιους αγρότες, οι οποίοι είχαν κάνει δυναμικά την εμφάνισή τους στο χωριό, αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων του Στολίπιν και της διάλυσης της «ομπσίνα» (κοινής χρήσης της γης από την κοινότητα). Κατά τη δεκαετία του 1915-1916 εξελίχθηκαν 474 σημαντικές αγροτικές κινητοποιήσεις.
Οι μισθωτοί εργαζόμενοι το 1917 έφθαναν τα 18 εκατομμύρια(εξ αυτών 3,6 εκατομμύρια συνιστούσαν το σκληρό πυρήνα, τους βιομηχανικούς εργάτες), συγκεντρωμένοι σε μεγάλα βιομηχανικά κέντρα: Πετρούπολη, Μόσχα, Ουράλια, Ντονμπάς, Κριβοροζιε, Μπακού. Τα προβλήματα διαβίωσης, οι τιποτένιοι μισθοί, η παραβίαση του ωραρίου ( επίσημα 9,5 ώρες, αλλά στην πραγματικότητα μέχρι 15), η απαράδεκτη στέγαση υποβάθμιζαν τη ζωή των εργατών. Στα χρόνια του πολέμου, το επίπεδο των μισθών σε πραγματικές τιμές μειώθηκε κατά το ήμισυ σε σχέση με την προπολεμική περίοδο, ενώ η εργατική κατανάλωση έπεσε αντίστοιχα στο 47%. Αρχής γενομένης από το 1915 εκδηλώθηκαν 1.410 απεργίες στις οποίες έλαβαν μέρος 1.086.000 εργάτες.
Οι εθνικές διεκδικήσεις των μη Ρώσων της αυτοκρατορίας, που αποτελούσαν το 57% του συνολικού πληθυσμού, ήτανε ένα επιπλέον αγκάθι για το απολυταρχικό καθεστώς. Η μεγαλοκρατική σοβινιστική πολιτική της εξουσίας δεν ανέκοπτε τη διαδικασία εθνικής αφύπνισης των λαών της χώρας. Τον Ιούνιο 1916, το διάταγμα για τη χρησιμοποίηση «αλλογενούς πληθυσμού» σε εργασίες στα μετόπισθεν, σε περιοχές που συνόρευαν με το μέτωπο, πυροδότησε εξεγέρσεις στη Μέση Ασία, τον Καύκασο, τη Σιβηρία και το Καζακστάν.
Η κρίση του καθεστώτος
Οι αποτυχίες στα μέτωπα του πολέμου σε συνδυασμό με τις άθλιες συνθήκες ζωής των εργατών στα εργοστάσια, των αγροτών στα χωριά, των στρατιωτών στα χαρακώματα και των οικογενειών τους στα μετόπισθεν, εξάντλησαν το αρχικό κεφάλαιο πατριωτισμού και εθνικής συμφιλίωσης που είχαν εξασφαλίσει οι κρατούντες. Η λαϊκή δυσαρέσκεια και ο κίνδυνος στρατιωτικής ήττας οδήγησαν το καθεστώς σε σοβαρή κρίση. Την εξουσία ασκούσε μια μικρή ομάδα προσώπων γύρω από την τσαρική οικογένεια- η περίπτωση του καλόγερου Ρασπούτιν είναι χαρακτηριστική. Παραδοσιακοί υποστηρικτές της απολυταρχίας από τις τάξεις των ευγενών και των γαιοκτημόνων εγκατέλειπαν τον τσάρο. Από τα τέλη του 1916 βρισκόταν σε εξέλιξη η οργάνωση παλατιανού πραξικοπήματος.
Η πολιτική κρίση εκφράστηκε και με τη συχνή αντικατάσταση κυβερνητικών στελεχών. Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο τσάρος διόρισε 4 πρωθυπουργούς, 6 υπουργούς Εσωτερικών,4 υπουργούς Στρατιωτικών και 3 υπουργούς Εξωτερικών. Κατά την ίδια περίοδο, με ειδικά τσαρικά διατάγματα, η Δούμα ( κοινοβούλιο) διέκοψε τις εργασίες της τρεις φορές.
Οι πολιτικές δυνάμεις
Τα κυριότερα αστικά κόμματα, οι καντέτ και οι οκτωβριστές, που σχημάτιζαν στη Δούμα το «προοδευτικό μπλοκ», όξυναν την κριτική τους κατά της τσαρικής κυβέρνησης, με κατηγορίες για ανικανότητα διαχείρισης της πολεμικής προσπάθειας. Κύριο αίτημα τους από το 1916 ήταν η δημιουργία «κυβέρνησης εμπιστοσύνης» στηριζόμενης στη Δούμα. Πολιτικός στόχος τους ήταν η εγκαθίδρυση συνταγματικής μοναρχίας.
Το ριζοσπαστικό πολιτικό φάσμα στη Ρωσία αποτελούσαν μια σειρά επαναστατικών, σοσιαλιστικών , εργατικών κι αγροτικών κομμάτων, πανρωσικών ή εθνικών, στη συντριπτική τους πλειοψηφία παράνομων. Τα κυριότερα εξ΄ αυτών ήταν οι Σοσιαλιστές- Επαναστάτες (εσέροι), το Ρωσικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα ( μπολσεβίκοι) και το Ρωσικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα (μενσεβίκοι) Κεντρικό πολιτικό σύνθημα όλων ήταν η πτώση του τσαρικού καθεστώτος και ο εκδημοκρατισμός της χώρας. Η λύση του αγροτικού ζητήματος, το εθνικό ζήτημα, τα εργατικά δικαιώματα αποτελούσαν προγραμματικά αιτήματα. Οι κοινωνικές αναφορές των εν λόγω κομμάτων, οι τρόποι οργάνωσης, οι μορφές αγώνα που πρότασσαν και κυρίως οι στρατηγικές προοπτικές που προέβαλλαν, διαφοροποιημένες μεταξύ αυτών , καθόρισαν τη στάση τους με την πτώση της απολυταρχίας
Η πρωτεύουσα της επανάστασης
Η Πετρούπολη, πρωτεύουσα της Ρωσίας, μεγαλούπολη 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων, αν και γεωγραφικά στο βορειοδυτικό άκρο του τεράστιου κράτους, αποτελούσε το κέντρο της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής της χώρας. Σύμφωνα με τον ηγέτη των μπολσεβίκων Β.Ι. Λένιν , «κάθε βήμα της Πετρούπολης αποτελεί καθοδηγητικό παράδειγμα για όλη τη Ρωσία».
Το 1917, οι επιχειρήσεις της Πετρούπολης – άνω των 1.000 μονάδων – κάλυπταν το 24,2% της βιομηχανικής παραγωγής της Ρωσίας.. Οι βιομηχανικοί εργάτες, 417.000 άτομα, συγκεντρωμένοι στην πλειονότητά τους σε μεγάλες βιομηχανίες που απασχολούσαν άνω των 1.000 ατόμων (20 εργοστάσια άνω των 5.000 εργατών, το μεταλλουργικό εργοστάσιο Πουτίλοφ με 28.000 εργάτες) διέθεταν έκτακτο πολιτικό βάρος ως οργανωμένη κοινωνική δύναμη η οποία, ευρισκόμενη στην καρδιά της αυτοκρατορίας, μπορούσε να τεθεί επικεφαλής του αγώνα και να συγκρουστεί με το τσαρικό καθεστώς.
Σημαντικός παράγων, που με τη στάση του θα καθόριζε την έκβαση των αντικαθεστωτικών κινητοποιήσεων, η φρουρά της Πετρούπολης, διέθετε το Φεβρουάριο 1917, δύναμη 460.000 ανδρών (200.000 μέσα στην πόλη και 260.000 στα πέριξ)
Η εκδήλωση της επανάστασης
Στις 23 Φεβρουαρίου 1917 (8 Μαρτίου με νέο ημερολόγιο), διεθνή μέρα της εργαζόμενης γυναίκας, οργανώθηκαν στην Πετρούπολη εκδηλώσεις των εργαζομένων με συνθήματα κατά του πολέμου, της ακρίβειας και των σκληρών συνθηκών εργασίας. Μέχρι το βράδυ, οι αρχικές συγκεντρώσεις μετατράπηκαν σε μαζικές μαχητικές πορείες. Ξέσπασαν αυθόρμητες απεργίες με τη συμμετοχή 128.000 εργατών. Ήταν η αρχή μιας λαϊκής επανάστασης.
Τις αμέσως επόμενες ημέρες, οι απεργίες και οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν με αυξανόμενη συμμετοχή και ένταση. Στις 25 Φεβρουαρίου κηρύχθηκε γενική πολιτική απεργία. Στις εργατικές συνοικίες, οι απεργοί κατελάμβαναν και κατέστρεφαν τα αστυνομικά τμήματα. Στα εργοστάσια έγιναν καταλήψεις. Στη βιομηχανία Πουτίλοφ οργανώθηκε ένοπλη επαναστατική επιτροπή εργατών με πρωταρχικό καθήκον τη φύλαξη των εγκαταστάσεων. Την ίδια μέρα σε σκληρές συγκρούσεις εργατών και αστυνομίας έπεσαν οι πρώτοι νεκροί.
Η αντίδραση του καθεστώτος ήταν άμεση. Ο τσάρος τηλεγραφούσε από το γενικό επιτελείο στο διοικητή της φρουράς Πετρούπολης να επιβάλλει τάξη. Στις 26 Φεβρουαρίου, ο στρατός και η αστυνομία αντιμετώπισαν με καταιγισμό πυρός στις διαδηλώσεις που κατευθύνονταν στο κέντρο της πόλης. Οι νεκροί και οι τραυματίες ήταν εκατοντάδες. Την ίδια όμως μέρα ένα στρατιωτικό τμήμα 600 ανδρών πέρασε στην πλευρά των διαδηλωτών. Την επομένη, 27 Φεβρουαρίου, 67.000 στρατιώτες τάχθηκαν με την επανάσταση. Βοηθούμενοι απ΄ αυτούς οι εργάτες κατέλαβαν την κεντρική αποθήκη όπλων της πόλης και πήραν 40.000 τουφέκια και 30.000 ρεβόλβερ. Πολλοί στρατιώτες μοίραζαν τον ατομικό εξοπλισμό τους στους εργάτες Μέσα σε μία μέρα «εξαφανίστηκαν» από τους στρατώνες 102 πολυβόλα. Στις 28 Φεβρουαρίου ενώθηκαν με τους επαναστάτες 127.000 στρατιώτες. Η μαζική ανταρσία των στρατιωτών αποδείκνυε ότι οι αγρότες στήριζαν την επανάσταση και τους εργάτες που αγωνίζονταν στους δρόμους της Πετρούπολης. Οι εξεγερμένοι συνέλαβαν και φυλάκισαν τους υπουργούς της τσαρικής κυβέρνησης.
Στις 2 Μαρτίου έγινε εκ μέρους βουλευτών των αστικών κομμάτων μια ύστατη προσπάθεια για τη σωτηρία του θρόνου και της δυναστείας. Ο τσάρος Νικόλαος Β’ αναγκάστηκε να παραιτηθεί υπέρ του αδερφού του, μεγάλου δούκα Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς. Παρά τις προσπάθειες του Π.Ν. Μιλιούκοφ, ηγέτη των καντέτ, ο δούκας, αντιλαμβανόμενος το αδιέξοδο, δεν πείστηκε ν΄ αναλάβει το θρόνο. Στις 4 Μαρτίου κατέρρευσε η 300ετής δυναστεία των Ρομανώφ και μαζί της το απολυταρχικό καθεστώς της Ρωσίας.
Σοβιέτ και προσωρινή κυβέρνηση
Ενώ η εξέγερση βρισκόταν ακόμα σε εξέλιξη, οι εργάτες της Πετρούπολης, αξιοποιώντας της εμπειρία της επανάστασης του 1905, προχώρησαν στην εκλογή, κατά παραγωγική μονάδα, συμβούλια (σοβιέτ) εργατών. Το απόγευμα της 27ης Φεβρουαρίου, όταν πλέον φάνηκε ότι η παλιά εξουσία κατέρρεε, με πρωτοβουλία των εσέρων και των μενσεβίκων συνήλθαν σε συνεδρίαση , το παλάτι της Ταυρίδας (έδρα της Δούμας), οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι στα Σοβιέτ. Η δημιουργία του «σοβιέτ των εργατών της Πετρούπολης» συνοδεύτηκε από την εκλογή εκτελεστικής επιτροπής, με πρόεδρο το βουλευτή της Δούμα μενσεβίκο Ν.Σ.Τσχέϊτζε και αντιπρόεδρο τον επίσης βουλευτή Κερένσκι. Σύντομα το σοβιέτ περιέλαβε εκλεγμένους αντιπροσώπους των στρατιωτικών μονάδων και μετατράπηκε σε «σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών της Πετρούπολης».
Το παράδειγμα της πρωτεύουσας ακολούθησαν οι άλλες περιοχές της Ρωσίας. Κατά το πρώτο δεκαήμερο το Μαρτίου οργανώθηκαν σοβιέτ σε130 πόλεις. Η πλειονότητα τους αρχικά ανήκε στους μενσεβίκους και εσέρους. Από τα 39 μέλη που είχε στις 3 Μαρτίου η εκτελεστική επιτροπή του σοβιέτ της Πετρούπολης, μόνο 6 ήταν μπολσεβίκοι.
Το κόμμα των μενσεβίκων, ακολουθώντας την κλασική μαρξιστική ανάλυση, θεωρούσε ότι η νίκη της αστικοδημοκρατικής επανάστασης στη Ρωσία έπρεπε να φέρει στην εξουσία την αστική τάξη, με στόχο τη μετατροπή της χώρας σε φιλελεύθερη αστική δημοκρατία. Η ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας θα μετέτρεπε μακροπρόθεσμα το προλεταριάτο σε δύναμη ικανή να καταλάβει και να ασκήσει την κρατική εξουσία. Αντίστοιχα η κυρίαρχη τάση στο κόμμα των εσέρων εκτιμούσε την παγίωση του αστικοδημοκρατικού καθεστώτος ως τελικό σκοπό της επανάστασης. Οι μπολσεβίκοι στον άλλο πόλο, στηριγμένοι στις αναλύσεις του Λένιν για την ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία και για τον ιμπεριαλισμό, θεωρούσαν ότι το αστικοδημοκρατικό στάδιο της επανάστασης, έχοντας κινητήρια δύναμη την εργατική τάξη και τους αγρότες, μπορούσε να φέρει στην εξουσία το μπλοκ των δύο αυτών κοινωνικών δυνάμεων με τη μορφή επαναστατικής κυβέρνησης εργατών και αγροτών.
Οι στρατηγικές αντιλήψεις των κομμάτων καθόρισαν και τη στάση τους στο ζήτημα του ρόλου των σοβιέτ στην νέα Ρωσία. Οι μενσεβίκοι και οι εσέροι θεωρούσαν το θεσμό των σοβιέτ μια μαζική οργάνωση των εργαζομένων επιφορτισμένη με το καθήκον της πολιτικής τους διαπαιδαγώγησης και της εξασφάλισης της επιρροής τους στην αστική κυβέρνηση. Οι μπολσεβίκοι, αντιθέτως, από τις πρώτες κιόλας συνεδριάσεις πρότειναν να ανακηρυχθεί το σοβιέτ Πετρούπολης επαναστατική εξουσία και να δημιουργηθεί κυβέρνηση μόνο από τα κόμματα που συμμετείχαν σ΄ αυτό. Η πλειονότητα της εκτελεστικής επιτροπής των σοβιέτ Πετρούπολης απέρριψε τις προτάσεις των μπολσεβίκων ως τυχοδιωκτικές και ταυτόχρονα άρχισε διαβουλεύσεις με τους εκπροσώπους των αστικών κομμάτων για τη δημιουργία αμιγούς αστικής κυβέρνησης.
Την ίδια μέρα που συνήλθε το σοβιέτ Πετρούπολης και στον ίδιο χώρο, το παλάτι της Ταυρίδας (αλλά σε διαφορετική αίθουσα), έγινε συνάντηση μελών της Δούμας όπου αποφασίστηκε η δημιουργία Προσωρινής Επιτροπής της Κρατικής Δούμας, με στόχο τον έλεγχο της κατάστασης στην πρωτεύουσα. Στην επιτροπή συμμετείχαν κατ΄ αποκλειστικότητα στελέχη αστικών κομμάτων.
Το σοβιέτ Πετρούπολης, στη συνεδρίαση της 1ης Μαρτίου, αποφάσισε ότι η σύσταση της νέας κυβέρνησης ήταν αρμοδιότητα της Προσωρινής Επιτροπής.. Οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην εκτελεστική επιτροπή του σοβιέτ Πετρούπολης και στα μέλη την Προσωρινής Επιτροπής κατέληξαν στις 2 Μαρτίου σε συμφωνία δημιουργίας Προσωρινής Κυβέρνησης από εκπροσώπους των αστικών κομμάτων. Την πλειοψηφία στο υπουργικό συμβούλιο είχε το κόμμα των καντέτ, ο ηγέτης του οποίου, Π.Ν.Μιλιούκοφ διορίστηκε υπουργός Εξωτερικών. Πρωθυπουργός ανέλαβε ο φιλελεύθερος γαιοκτήμονας δούκας Γ.Ε.Λβοφ. Υπογράφτηκε συμφωνία, η οποία δέσμευε την Προσωρινή Κυβέρνηση να υλοποιήσει δέσμη μέτρων που κατοχύρωναν τις αστικές ελευθερίες και τα δικαιώματα.
Σημαντικότερα εξ αυτών ήταν η άμεση και πλήρης αμνηστία για όλους τους πολιτικούς κρατούμενους, η ελευθερία λόγου, συνεταιρίζεσθαι και απεργίας, η κατάργηση όλων των κοινωνικών, θρησκευτικών και εθνικών περιορισμών, η αντικατάσταση της αστυνομίας από λαϊκή πολιτοφυλακή με εκλεγμένη διοίκηση, η επέκταση των πολιτικών ελευθεριών στους στρατιώτες. Η Προσωρινή Κυβέρνηση δεσμεύτηκε να προκηρύξει άμεσα ελεύθερες εκλογές για τη σύγκληση συντακτικής συνέλευσης, η οποία θα αποφάσιζε για τη μορφή του πολιτεύματος και θα συνέτασσε Σύνταγμα. Σημαντική , για την κατοπινή εξέλιξη των γεγονότων, υπήρξε η δέσμευση για το μη αφοπλισμό και τη μη απομάκρυνση από την Πετρούπολη των στρατιωτικών τμημάτων που έλαβαν μέρος στην επανάσταση. Οι μπολσεβίκοι επέκριναν τη συμφωνία διότι , εκτός των άλλων , δεν περιελάμβανε δεσμεύσεις για την άμεση διακοπή του πολέμου, τη διανομή της γης στους αγρότες και την κατοχύρωση της οχτάωρης εργασίας των εργατών.
Η εκτελεστική επιτροπή του σοβιέτ Πετρούπολης, με δημόσια διακήρυξη στις 3 Μαρτίου, χαιρέτισε τη δημιουργία της Προσωρινής Κυβέρνησης και τις δεσμεύσεις που αυτή ανέλαβε. Όμως, ήταν υποχρεωμένη, παρά την εθελοντική παράδοση της εξουσίας στα αστικά κόμματα, να λαμβάνει υπόψη τις διαθέσεις των εργατών και στρατιωτών που την ανέδειξαν. Η μοναδική πραγματική δύναμη εξουσίας, οι εξεγερμένοι στρατιώτες και οι ένοπλοι εργάτες, ήταν καχύποπτοι απέναντι στην Προσωρινή Κυβέρνηση και υποτάσσονταν μόνο στις εντολές των σοβιέτ στην Πετρούπολη. Ο έλεγχος του στρατού εκ μέρους των επαναστατών θεσμοθετήθηκε, παρά τις επιφυλάξεις της εκτελεστικής επιτροπής, με το διάταγμα υπ΄ αριθμόν 1 «για τη φρουρά της Πετρούπολης», με βάση το οποίο οι διαταγές της ηγεσίας του στρατεύματος υλοποιούνταν μόνο σε περίπτωση που δεν έρχονταν σε αντίθεση με τις αποφάσεις του σοβιέτ Πετρούπολης, ενώ στις πολιτικές τους δραστηριότητες οι στρατιώτες υπάκουαν μόνο στους εκλεγμένους εκπροσώπους τους και στο σοβιέτ. Με το ίδιο διάταγμα, ο έλεγχος του οπλισμού αφαιρούνταν από τους αξιωματικούς και επιφορτιζόταν στις εκλεγμένες επιτροπές στρατιωτών.
Στη χώρα δημιουργήθηκε μια ιδιότυπη πολιτική κατάσταση, μια δυαδική εξουσία. Η Προσωρινή Κυβέρνηση ήταν εξουσία χωρίς ισχύ και το σοβιέτ Πετρούπολης ισχύς χωρίς εξουσία. Σύμφωνα με τον υπουργό Στρατιωτικών Α.Ι. Γκουτσκόφ, «οι διαταγές της Προσωρινής Κυβέρνησης εκτελούνται μόνο στο βαθμό που της το επιτρέπει το σοβιέτ, το οποίο ελέγχει τα βασικότερα στοιχεία πραγματικής εξουσίας, όπως ο στρατός, ο σιδηρόδρομος τα ταχυδρομεία…
Η κυβέρνηση υπάρχει όσο της το επιτρέπει το σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών». Στην υπόλοιπη χώρα, τα τοπικά σοβιέτ συντόνισαν τη δράση τους με το σοβιέτ Πετρούπολης, αποδεχόμενα της καθοδήγηση και τις αποφάσεις του.
Η λαϊκή επανάσταση του Φεβρουαρίου μετέτρεψε τη Ρωσία στην πιο ελεύθερη από τις εμπόλεμες χώρες. Η νομιμοποίηση όλων των πολιτικών κομμάτων, οι δυνατότητες ελεύθερης συνδικαλιστικής και πολιτικής δράσης, η ελευθερία έκφρασης σε συνθήκες επαναστατικού αναβρασμού ήταν στοιχεία που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για ταχεία αλλαγή των συσχετισμών μέσα στα σοβιέτ.
Το κόμμα των μπολσεβίκων βγήκε από την παρανομία με μόλις 24.000 μέλη. Επιδόθηκε εσπευσμένα στη δημιουργία οργανώσεων , κυρίως στα μεγάλα εργοστάσια και στο στρατό, μαζικοποιήθηκε (μέσα στους επόμενους μήνες, τα μέλη έφθασαν στον αριθμό των 340.000), άρχισε να εκδίδει εφημερίδες και άλλα έντυπα. Σε χώρους όπου η επιρροή των μπολσεβίκων ήταν αυξημένη, οι εργάτες ίδρυαν εργοστασιακές επιτροπές, επέβαλλαν το 8ωρο, οργάνωναν εργατική πολιτοφυλακή. Η πρωτόγνωρη πολιτική κατάσταση που καταγραφόταν, αλλά και οι εκκλήσεις των μενσεβίκων και των εσέρων για στήριξη της Προσωρινής Κυβέρνησης στο όνομα της άμυνας της επανάστασης έναντι των δυνάμεων της αντίδρασης που καιροφυλακτούσαν, έσπερναν αμφιβολίες σε μερίδα της ηγεσίας των μπολσεβίκων για την ακολουθούμενη τακτική.
Αυτές ήταν οι συνθήκες, όταν στις 3 Απριλίου 1917, κατέφτασε από το εξωτερικό στην Πετρούπολη ο μέχρι τότε φυγόδικος Λένιν και διατύπωσε την τακτική συνέχιση της επανάστασης. Το κοινωνικό κλίμα, η πολιτική κατάσταση και οι συσχετισμοί δυνάμεων στη Ρωσία, την επαύριο της επανάστασης του Φεβρουαρίου, αποτέλεσαν την αφετηρία για τα γεγονότα του Οκτωβρίου 1917.
Βιβλιογραφία
Ιστορία του Κομμουνιστικού κόμματος της Σοβιετικής ΄Ενωσης, συλλογικό έργο, 8 τόμοι, εκδόσεις Politiceskaja Literatura Μόσχα 1964-1980 (στα ρωσσικά)
Ζαν Ελενστέιν, Ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης,2 τόμοι, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 1977
V.P.Haritonov , «Η επανάσταση του Φεβρουαρίου στη Ρωσία(μια προσπάθεια πολύπλευρης προσέγγισης)» Voprosi Isrtorii, τα 11-12, εκδόσεις Nauka, Μόσχα 1993 (στα ρωσσικά)
Α.Κ.Sokolov, Διαλέξεις για σοβιετική ιστορία 1917-1914, εκδόσεις Mosgorarhiv, Μόσχα 1995 (στα ρωσσικά)
 

Ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου για το Σιμον Μπολιβάρ

Μπολιβάρ,  ένα ελληνικό ποίημα

ΦΑΣΜΑ ΘΗΣΕΩΣ ΕΝ ΟΠΛΟΙΣ ΚΑΘΟΡΑΝ, ΠΡΟ
ΑΥΤΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ ΦΕΡΟΜΕΝΟΝ

Le cuer d’un home vaut tout l’or d’un païs


Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους,
     για τους γενναίους, τους δυνατούς,
Αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα,
     τα γενναία, τα δυνατά,
Γι’ αυτούς η απόλυτη υποταγή κάθε στοιχείου, η σιγή,
     γι’ αυτούς τα δάκρυα, γι’ αυτούς οι φάροι,
     κι οι κλάδοι ελιάς, και τα φανάρια
Όπου χοροπηδούνε με το λίκνισμα των καραβιών και
     γράφουνε στους σκοτεινούς ορίζοντες των λιμανιών,
Γι’ αυτούς είναι τ’ άδεια βαρέλια που σωριαστήκανε στο
     πιο στενό, πάλι του λιμανιού, σοκάκι,
Γι’ αυτούς οι κουλούρες τ’ άσπρα σκοινιά, κι οι αλυσίδες,
     οι άγκυρες, τ’ άλλα μανόμετρα,
Μέσα στην εκνευριστικιάν οσμή του πετρελαίου,
Για ν’ αρματώσουνε καράβι, ν’ ανοιχτούν, να φύγουνε,
Όμοιοι με τραμ που ξεκινάει, άδειο κι ολόφωτο μέσ’ στη
     νυχτερινή γαλήνη των μπαχτσέδων,
Μ’ ένα σκοπό του ταξειδιού: προς τ’ άστρα.

Γι’ αυτούς θα πω τα λόγια τα ωραία, που μου τα υπαγόρευσε
     η Έμπνευσις,
Καθώς εφώλιασε μέσα στα βάθια του μυαλού μου όλο
     συγκίνηση
Για τις μορφές, τις αυστηρές και τις υπέροχες, του
     Οδυσσέα Ανδρούτσου και του Σίμωνος Μπολιβάρ.

21 Φλεβάρη δολοφονείται ο Μάλκολμ Χ

O Μάλκολμ Χ υπήρξε ο φλογερότερος ηγέτης του κινήματος των μαύρων στις ΗΠΑ στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Εξέφρασε, ίσως καλύτερα από οποινδήποτε άλλον, την οργή, τον αγώνα και τις προσδοκιες των Αφροαμερικανών. Από  μικρός στους δρόμους του Χάρλεμ, ζυμώθηκε με τον κοσμο του, έζησε στο πετσί του την παρανομία και εγκληματικότητα, μαζί με την ατμόσφαιρα της τζαζ σκηνής, για να καταλήξει στη φυλακή για ένοπλη ληστεία. Εκεί ασπάστηκε το μουσουλμανισμό, ενώ όταν αποφυλακίστηκε εντάχτηκε στο Έθνος του Ισλάμ εκφράζοντας τον ανυποχώρητο και ασυμβίβαστο αγώνα ενάντια στο ρατσισμο των λευκών.Αργότερα ήρθε σε ρήξη με την ηγεσία των Μαύρων Μουσουλμάνων και , ύστερα από το προσκύνημμά του στη Μέκκα, άρχιζε να ενστερνίζεται μια ανθρωπιστική και πιο «ανοιχτη», αλλα πάντα αγωνιστική, αντίληψη για το Ισλάμ. Πέθανε δολοφονημένος κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Χαρλεμ  στις 21 Φεβρουαρίου 1965.

21 Φλεβάρη 1965 δολοφονείται ο ηγέτης για τα δικαιώματα των αφροαμερικανών Μαλκολμ Χ

21/02/2017

Ιστορία

Γράφει η Αργυρώ Κραββαρίτη                                                http://vathikokkino.gr

21/02/1965 Δολοφονείται στη Νέα Υόρκη ο ηγέτης Μάλκολμ Χ (πραγματικό όνομα: Μάλκολμ Λιτλ), ο οποίος υπήρξε μια από τις ηγετικές φυσιογνωμίες του αγώνα για τα δικαιώματα των αφροαμερικανών στις ΗΠΑ
O Μάλκομ Χ υπήρξε ο φλογερότερος ηγέτης του κινήματος των μαύρων στις ΗΠΑ στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Εξέφρασε, ίσως καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον, την οργή, τον αγώνα και τις προσδοκίες των Αφροαμερικανών.

Από μικρός στους δρόμους του Χάρλεμ, ζυμώθηκε με τον κόσμο του, έζησε στο πετσί του την παρανομία και εγκληματικότητα, μαζί με την ατμόσφαιρα της τζαζ σκηνής, για να καταλήξει στη φυλακή για ένοπλη ληστεία. Εκεί ασπάστηκε το μουσουλμανισμό, ενώ όταν αποφυλακίστηκε εντάχτηκε στο Έθνος του Ισλάμ εκφράζοντας τον ανυποχώρητο και ασυμβίβαστο αγώνα ενάντια στο ρατσισμό των λευκών. Αργότερα ήρθε σε ρήξη με την ηγεσία των Μαύρων Μουσουλμάνων και, ύστερα από το προσκύνημα του στη Μέκκα, άρχιζε να ενστερνίζεται μια ανθρωπιστική και πιο «ανοιχτή», αλλά πάντα αγωνιστική, αντίληψη για το Ισλάμ. Πέθανε δολοφονημένος κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Χάρλεμ στις 21 Φεβρουαρίου 1965.

18 Φλεβάρη 1883 γεννιέται ο Νίκος Καζαντζάκης

18/02/2017

• Ιστορία
• Πολιτισμός

Επιμέλεια: Αργυρώ Κραββαρίτη                                          http://vathikokkino.gr

Νίκος Καζαντζάκης

Ταξίδι στη Ρωσία 1925-26

«Έτσι αντικρίζω τον αγώνα του ανθρώπου, έτσι αποκαλύπτεται μπροστά μου ο κυματισμός των λαών. Έτσι πρέπει ν΄αντικρύσουμε τη σύγχρονη κίνηση του προλεταριάτου και να σκύψωμεν με δέος ιερό απάνω στη Ρουσία. Αυτή είναι σήμερα η πρωτοπορία του κόσμου κι ανοίγει δρόμο ανάμεσα στο αίμα και την πείνα… [275] Μα μέσα από τους αναρίθμητους θανάτους θ΄απομένη μονάχα μια Κραυγή… Κι οι πιο μεγάλοι ρούσοι πρόδρομοι, με φόβο κι οργή αντικρίζουν τώρα την κόκκινη άνοιξη που αυτοί εσπειραν… Νόμιζαν πώς φέρναν τη δικαιοσύνη, την ειρήνη , την αγάπη… Μα ένα πνεύμα ανώτερο που φυσάει ποπάνου τους αφήνει πίσου τους κι επιστρατεύει τον κόσμο…

– Όλη λοιπόν τούτη η ρούσικη ανατροπή κι η ταραχή του κόσμου, θα πάρουν πάλι θαρρείς θρησκευτικό νόημα; Μα ο άνθρωπος δε μπορεί πια να πιστέψει σε μεταθανάτιες ελπίδες …[276] Θέλει τη ζωή τούτη.

– Να υποταζόμαστε σ΄ένα ρυθμό ανώτερό μας. Μονάχα ένας, που πιστεύει σ΄ένα τέτοιο ρυθμό και ρυθμίζεται μαζί του, μπορεί να ζήσει άρτια τη μικρή του ατομική ζωή… Η πίστη…στάθηκε πάντα η φλογερότερη μέθοδο να ζήσει ο άνθρωπος έντονα όχι την άλλη, τη μέλλουσα, μα την επίγεια τούτη ζωή. Μονάχα με πίστη μπορούν να υψωθούν οι μάζες των ανθρώπων. Και τι θα πει να υψωθούν; Να υποτάξουν τις ανάγκες και τις πεθυμιές τους σ΄ένα υπερατομικό, δηλ. βαθύτατα ανθρώπινο ρυθμό… Κι αν δεν έρθει ο Λόγος να σώσει την άναρθρη Κραυγή της Ρωσίας, η Κραυγή όμως ακατάλυτα θα δουλεύει τις γενεές των ανθρώπων. Ωσότου γίνει Λόγος…

– Πώς θα ονομάσουμε τον αιρετικο τούτο τρόπο, που αντικρίζεις τον Κομμουνισμό; Με μέσα τόσο θετικά μάχεσαι να φτάσεις ένα σκοπό τόσο μυστικό; … Αυτά που λες δεν είναι Κομμουνισμός:
– Τι αξία έχουν οι ονομασίες ;…Όμως , για να καθησυχάσει το μυαλό σου, δώσε ένα όνομα, ονόμασε την αιρετική τούτη γνώμη μου όχι Κομμουνισμό. Μα Μετακομμουνισμό [277]

Απόσπασμα από δοκίμιο η Σταυρωμένη Ρωσία του Nίκου Καζαντζάκη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Αναγέννηση, από το ταξίδι του στη Ρωσία 1925-26 κι ενσωματώθηκε αργότερα στο Ταξιδεύοντας:

     

Ο Τσε για τις Λαϊκές Δημοκρατίες

Της Αργυρώς Κραββαρίτη

Σχολιάζοντας  απόσπασμα από το Εγχειριδίου Πολιτικής Οικονομίας της Ακαδημίας των Επιστημών της Σοβιετικής Ένωσης.,

« ΣΕΛ. 335 Νο. 71

Οι χώρες λαϊκής δημοκρατίας προσεγγίζουν και λύνουν το θέμα της μετάβασης στο σοσιαλισμό σύμφωνα με τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας, σε ένα νέο και πιο ευνοϊκό ιστορικό πλαίσιο, στο οποίο ο σοσιαλισμός έχει ήδη θριαμβεύσει στη Σοβιετική Ένωση και αποτελεί ένα παγκόσμιο σοσιαλιστικό σύστημα.88

 Ο Τσε γραφει Η μορφή που έχει συνταχθεί η παράγραφος δείχνει μια αλήθεια που δε λέγεται ξεκάθαρα: η Σοβιετική Ένωση αποτελεί παγκόσμιο σύστημα του σοσιαλισμού με μία χώρα μόνο (αυτή την ίδια). Με άλλα λόγια, η Σοβιετική Ένωση επιβάλλει το σοσιαλισμό με της δύναμη των όπλων στις χώρες Λαϊκής Δημοκρατίας».Αpuntes criticos a la economica politica , σελ. 110

Εν ολίγοις οι λαϊκές δημοκρατίες είναι όμηροι της Ε.Σ.Σ.Δ., υπο κηδεμονία σοβιετικού στρατου. Προφανως ο Τσε εννοεί το Σύμφωνο της Βαρσοβίας

Η στρατιωτική οργάνωση του Συμφώνου της Βαρσοβίας δεν έχει ανεξάρτητο ρόλο μιας και τοποθετεί τις κοινές δυνάμεις του Συμφώνου υπό Σοβιετική διοίκηση. Στην πράξη το Σύμφωνο είναι εργαλείο σοβιετικού ελέγχου και νομιμοποιεί τα σοβιετικά στρατεύματα στην Ανατολική Ευρώπη. Η Σοβιετική Ένωση δεν σέβεται την αρχή της μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών ούτε και την κυριαρχία των κρατών μελών του Συμφώνου. Δυο φορές που σημειώθηκαν εξεγέρσεις σε κράτη μέλη καταστέλλονται από τις δυνάμεις του Συμφώνου – το 1956 στην Ουγγαρία , και το 1968 στην Τσεχοσλοβακία. Αυτό προκαλεί την δυσαρέσκεια της Αλβανίας που εγκαταλείπει την συμμαχία το 1968.

14 Φλεβάρη 1884 γεννιέται ο Κώστας Βάρναλης

14/02/2017

Ιστορία
Πολιτισμός

Επιμέλεια Αργυρώς Κραββαρίτη                                                  http://vathikokkino.gr

Δεν είμ’ εγώ σπορά της Τύχης
ο πλαστουργός της νιας ζωής
Εγώ είμαι τέκνο της Ανάγκης
κι ώριμο τέκνο της Οργής.
Δεν κατεβαίνω από τα νέφη,
γιατί δεν μ’ έστειλε κανείς
Πατέρας, τάχα παρηγόρια
για σένα, σκλάβε, που πονείς.
Ουράνιες δύναμες, αγγέλοι,
κρίνα, πουλιά και ψαλμουδές –
τίποτα! Εμένα παραστέκουν
οι θυμωμένες σας καρδιές.

Η ζωή και το έργο του – Περίοδος πρώτη

Ο Κώστας Βάρναλης γεννήθηκε το 1884 στον Πύργο της Βουλγαρίας, αν και σε ορισμένες πηγές ως έτος γέννησής του αναφέρεται το 1883 και αλλού το 1881. Ο πατέρας του καταγόταν από τη Βάρνα, ήταν τσαγκάρης και λεγόταν Γιαννάκος. Η μάνα του καταγόταν από την Αχελώ (Αγχίαλο) και λεγόταν Αλίσαβα (Ελισάβετ). Για τον τόπο καταγωγής του ο Βάρναλης αναφέρει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία που φανερώνει τον εθνικιστικό μεγαλοϊδεατισμό της παπαρρηγοπούλειας ελληνικής διανόησης. «Γεννήθηκα – γράφει- στον Πύργο της Βουλγαρίας. Βουλγαρίας! Πώς να μη θυμηθώ το μακαρίτη Παύλο Καρολίδη, καθηγητή της Ιστορίας στο ελληνικό Πανεπιστήμιο; Φοιτητής εγώ του έδωσα να μου υπογράψει τις αποδείξεις ακροάσεων για να δώσω τις γενικές μου εξετάσεις. Εγραψα σ’ αυτές τις αποδείξεις: «Ο φοιτητής της φιλοσοφικής σχολής Βάρναλης Κωνσταντίνος του Ιωάννου, εκ Πύργου Βουλγαρίας κτλ.». Μόλις ο Καρολίδης διάβασε «εκ Πύργου Βουλγαρίας» μου έδωσε πίσω τις αποδείξεις χωρίς να τις υπογράψει. Και μ’ ένα αγαθό και ειρωνικό μαζί χαμόγελο μου είπε: «Δεν είναι Πύργος της Βουλγαρίας!». Ετσι αναγκάστηκα να διορθώσω το σφάλμα μου και να γράψω «εκ Πύργου της Βορείου Θράκης». Αυτό το ασήμαντο επεισόδιο δείχνει τη νοοτροπία της γενιάς του 1905. Ενας σοφός καθηγητής της ιστορίας ήτανε τόσο σοβινιστής, που να θεωρεί τις λέξεις και τους τύπους ανώτερους από τις ιστορικές πραγματικότητες».

13 Φλεβάρη 1945 ξεκινάει ο διήμερος βομβαρδισμός της Δρέσδης

13/02/2017

• Ιστορία

Της Αργυρώς Κραββαρίτη                                                  http://vathikokkino.gr

13 Φλεβάρη 1945 ξεκινάει ο διήμερος βομβαρδισμός της Δρέσδης από την βρετανική και αμερικανική αεροπορία, που άφησε πίσω του πάνω από 120.000 νεκρούς. Πάνω από το 90% του ιστορικού κέντρου της πόλης καταστράφηκε, μαζί με σημαντικά πολιτιστικά μνημεία. Πρόκειται για έναν εγκληματικό βομβαρδισμό που δεν εξυπηρετούσε απολύτως καμιά στρατιωτική σκοπιμότητα.

Η ισοπέδωση της Δρέσδης από τους Συμμάχους. 135.000 άμαχοι Γερμανοί σκοτώθηκαν, το 90% της πόλης καταστράφηκε…

Καθώς ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος όδευε προς το τέλος, οι Συμμαχικές Δυνάμεις βομβάρδισαν ανηλεώς και ισοπέδωσαν τη Μεσαιωνική πόλη της Δρέσδης. Η αεροπορική επίθεση ήταν τόσο σφοδρή, που οι νεκροί ξεπέρασαν τα θύματα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι . Από τις 13 ως τις 15 Φεβρουαρίου, έπεσαν στην πόλη περίπου 4.000 τόνοι εκρηκτικών. 722 βαριά βομβαρδιστικά της RAF και 527 αμερικανικά αεροσκάφη, βομβάρδιζαν μια πόλη που δεν μπορούσε να αμυνθεί.Περίπου 135.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, η συντριπτική πλειονότητα ήταν άμαχοι….

12 Φλεβάρη 1945 υπογράφεται η συμφωνία της Βαρκιζας

12/02/2017

• Ιστορία

Της Αργυρώς Κραββαρίτη                                                        http://vathikokkino.gr

Η Συμφωνία της Βάρκιζας

Η Διάσκεψη της Βάρκιζας άρχισε στις 2/2/1945, ημέρα Παρασκευή και τελείωσε στις 12 του μηνός, ημέρα Δευτέρα με την υπογραφή της πιο πολυσυζητημένης και πιο ακριβοπληρωμένης από το λαό συμφωνίας στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Τις δύο πλευρές εκπροσώπησαν τριμελείς αντιπροσωπείες. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ ήταν ο Γ. Σιάντος και συμμετείχαν σ’ αυτήν ο Μ. Παρτσαλίδης και ο Ηλ. Τσιριμώκος. Στρατιωτικός σύμβουλος της αντιπροσωπείας ήταν ο στρατηγός και αρχηγός του ΕΛΑΣ, Στ. Σαράφης. Στην αντιπροσωπεία της κυβέρνησης των Αθηνών επικεφαλής ήταν ο υπουργός Εξωτερικών Ι. Σοφιανόπουλος – που ορίστηκε και πρόεδρος της Διάσκεψης – ενώ συμμετείχαν, επίσης, ο υπουργός Εσωτερικών Περικλής Ράλλης (ανήκε στο δεξιό Λαϊκό Κόμμα) και ο υπουργός Γεωργίας Ι. Μακρόπουλος. Στρατιωτικός σύμβουλος της κυβερνητικής αντιπροσωπείας ήταν ο στρατηγός Παυσανίας Κατσώτας. Τέλος, παρατηρητής εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου – αντιβασιλιά Δαμασκηνού ήταν ο διευθυντής του Πολιτικού του Γραφείου Ι. Γεωργάκης, μετέπειτα καθηγητής της Παντείου και στενός συνεργάτης του Ωνάση.

10 Φλεβάρη 1975 πεθαίνει ο Νίκος Καββαδίας

10/02/2017

• Πολιτισμός

 Της Αργυρώς Κραββαρίτη                                           http://vathikokkino.gr

O Nίκος Καββαδίας γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1910 στο Νικόλσκι Ουσουρίσκι, μια μικρή επαρχιακή πόλη της Μαντζουρίας στην περιοχή του Χαρμπίν, κοντά στον ποταμό Ουσούρ, που ήταν στρατιωτική βάση.

Ο πατέρας του Χαρίλαος έχοντας ρώσικη υπηκοότητα, διατηρούσε επιχείρηση εισαγωγών – εξαγωγών και μεταφορών , διακινώντας μεγάλες ποσότητες εμπορευμάτων τροφίμων και άλλων καταναλωτικών ειδών.

Τα πολιτικά δρώμενα δεν ευνόησαν τις οικονομικές επιχειρήσεις του πατρός Χαρίλαου και η επιδείνωση της κατάστασης τον ανάγκασε να εγκαταλείψει τη Ματζουρία και να επιστρέψει στην Ελλάδα. Αρχικά εγκατέστησε την οικογένεια στο πατρικό σπίτι στην Άσσο (των Αγγελάτων) και στο Φισκάρδο (των Καββαδία) και αργότερα στο Αργοστόλι.

Ο Νίκος μεγάλωσε με άνεση σ΄ ένα αστικό περιβάλλον. Στο Αργοστόλι η οικογένειά του έμενε σ΄ ένα μεγάλο σπίτι με περιβόλι.

Το βάπτισμα τη θάλασσας ο Καββαδίας το πήρε σε ηλικία 11 χρόνων με το επιβατηγό καράβι «Πολικός» των Αγγελάτων, των αδελφών της μητέρας του, όπου ο πατέρας του ήταν τροφοδότης. Τον έπαιρνε μαζί του τα καλοκαίρια ταξιδεύοντας στη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη. Σ΄ εκείνα τα πρώιμα ταξίδια, που τον έκαναν ν΄ αγαπήσει το υγρό στοιχείο, γνώρισε ρώσους πρόσφυγες, στρατηγούς, ναυάρχους και όμορφες μεθυσμένες Ρωσίδες, γεμάτες κοσμήματα. Κάποια μέρα «κοιμήθηκε στα γόνατα κάποιες ανασαίνοντας τ΄ άρωμά της».

9 Φλεβάρη 1950. Ξεκίνημα του «Μακαρθισμού» στην Αμερική

09/02/2017

• Ιστορία

 Της Αργυρώς Κραββαρίτη                                http://vathikokkino.gr

Στις 9 Φλεβάρη 1950, Τζ. Μακ Κάρθι κατηγορεί 205 στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών ότι είναι μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ.

Στις 9 Φεβρουαρίου του 1950, ο Μακάρθι κατηγορεί χωρίς στοιχεία, ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, 205 υπαλλήλους του υπουργείου των Εξωτερικών ως κομμουνιστές, χρεώνοντάς τους τις αποτυχίες του Υπουργείου. Η κατηγορία του Μακάρθι, αν και ήταν αβάσιμη, βρήκε πρόσφορο έδαφος στην τρομαγμένη, από τον «κόκκινο εφιάλτη», αμερικανική κοινωνία. Η εποχή του «Great Red Scare», είχε μόλις αρχίσει.

Στις 8 Φλεβάρη 1921 πεθαίνει ο Πιοτρ Κροπότκιν

08/02/2017

• Ιστορίαhttp://vathikokkino.gr

Της Αργυρώς Κραββαρίτη

Ο Πέτρος Κροπότκιν γεννήθηκε το 1842. Η οικογένειά του ανήκε στην αριστοκρατία της Τσαρικής Ρωσίας κι ο Κροπότκιν σπούδασε σε μια επίλεκτη στρατιωτική σχολή για να υπηρετήσει στη συνέχεια ως αξιωματικός του στρατού. Έγινε όμως Λαϊκιστής και παραιτήθηκε το 1867. Σύντομα απέκτησε φήμη ως εξερευνητής και γεωγράφος, αργότερα έγινε σοσιαλιστής κι έπειτα αναρχικός το 1872. Πήρε ενεργό μέρος στο επαναστατικό κίνημα, συνελλήφθη το 1874, αλλά δραπέτευσε το 1876 κι έζησε στη Δυτική Ευρώπη μέχρι το 1917. Επέστρεψε στη Ρωσία κατά τη διάρκεια της Επανάστασης όπου και πέθανε το 1921.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του στη Δύση, απ΄ τα τέλη της δεκαετίας του 1870 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1880 έγινε ο κύριος προπαγανδιστής του αναρχικού κινήματος. Υιοθέτησε τη νέα θεωρία του αναρχοκομμουνισμού η οποία συνδύαζε τα καλύτερα στοιχεία του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού και του επαναστατικού σοσιαλισμού σ΄ ένα οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό σύστημα και επιχείρησε να στηρίξει τον αναρχισμό στη φυσική επιστήμη και ιδιαίτερα στη βιολογική εξέλιξη.

Στις 7 Φλεβάρη 1962 o Τζων Φ. Κένεντι επεκτείνει το εμπάργκο κατά της Κούβας

07/02/2017

• Ιστορία

Επιμέλεια: Αργυρώ Κραββαρίτη                                     http://vathikokkino.gr

Στις 7 Φλεβάρη 1962 o Τζων Φ. Κένεντι επεκτείνει το εμπάργκο κατά της Κούβας
Στις 7 Φλεβάρη 1962 η κυβέρνηση του Τζων Φ. Κένεντι επεκτείνει το εμπάργκο κατά της Κούβας ως απάντηση στην εθνικοποίηση των περιουσιών, εργοστασίων, κλπ. αμερικανικών μονοπωλιακών συμφερόντων από την επαναστατική κυβέρνηση της χώρας.
Το αμερικανικό εμπάργκο κατά της Κούβας επιβλήθηκε το 1958, όταν ο Φιντέλ Κάστρο ξεκίνησε τις πολεμικές επιχειρήσεις για την ανατροπή του υποστηριζόμενου από τις ΗΠΑ δικτάτορα Μπατίστα.
Το 1960, με την επικράτηση του Κάστρο, η νέα κουβανική κυβέρνηση, απάντησε με κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων αμερικανικών επιχειρήσεων και Αμερικανών ιδιωτών στην Κούβα.
Οι Αμερικανοί ανταπάντησαν μειώνοντας την εισαγωγή ζάχαρης από τη μικρή νησιωτική χώρα, κατά 700.000 τόνους. Τη ζάχαρη αγόρασε όμως η Σοβιετική Ένωση.
Ωστόσο το αμερικανικό εμπάργκο εντατικοποιήθηκε στην περίοδο διακυβέρνησης του προέδρου Τζον Κένεντι, οποίος αποφάσισε, ουσιαστικά, να στραγγαλίσει οικονομικά την Κούβα, η οποία είχε διολισθήσει στις αγκάλες της Σοβιετικής Ένωσης, αποτελώντας, πλέον, θανάσιμη απειλή στη γεωοπολιτική “γειτονιά” των ΗΠΑ.
Το επεισόδιο του Κόλπου των Χοίρων, αλλά πάνω από όλα, προσπάθεια της Κούβας να εγκαταστήσει σοβιετικούς πυραύλους στο έδαφός της (Κρίση των πυραύλων – Οκτώβριος 1962), είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω οικονομική πίεση των ΗΠΑ προς την Κούβα. 

Δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει ελεύθερη κοινωνία.

 γραφει η Αργυρώ Κραββαρίτη

Στις 4 Φλεβάρη 2001 πεθαίνει ο κορυφαίος συνθέτης και αρχιτέκτονας Ιάννης Ξενάκης. Εντάχθηκε στο ΚΚΕ την περίοδο της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, τραυματίστηκε στις μάχες του Δεκέμβρη του 1944 και κατόπιν διέφυγε παράνομα στη Γαλλία όπου διέπρεψε.

.           O Iάννης Ξενάκης γεννήθηκε στις 29 Mαϊου 1922, στην Βραΐλα της Pουμανίας. Πρωτότοκος γιός του Kλέαρχου Ξενάκη από τη Nάξο, λάτρη της όπερα και από τους πλουσιότερους άντρες της Bραΐλας και της Φωτεινής Παύλου, εξαιρετικής πιανίστριας από τη Λήμνο. Πήγε σε Pουμανικό σχολείο και παράλληλα μελετούσε Eλληνικά κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα. Tο 1932 ο πατέρας του τον έστειλε στην Eλλάδα όπου συνέχισε τις σπουδές του στις Σπέτσες στην Aναργύριο και Kοργιαλένιο Σχολή (μέχρι το 1938). Eκεί έκανε τα πρώτα μαθήματα αρμονίας και πιάνου και ήρθε σε επαφή με τη μουσική των Mπετόβεν, Mπραμς κ.ά.. Mετά από δύο χρόνια προετοιμασίας, κατά τη διάρκεια των οποίων μελέτησε επίσης αρχαία ελληνική λογοτεχνία και πιάνο ξεκίνησε σπουδές στο Πολυτεχνείο (1940 - 46). Παράλληλα με τις πανεπιστημιακές σπουδές σπούδασε αρμονία και αντίστιξη με έναν μαθητή του Aλεξάντερ Σκριάμπιν, τον Aριστοτέλη Kουντούροφ.

Eμπνευσμένος από τον Πλάτωνα και τον Mαρξ, πήρε μέρος στην Aντίσταση και στο Aντιναζιστικό Kίνημα. Φυλακίστηκε από τους Iταλούς, Γερμανούς και αργότερα από τους άγγλους, συμμετείχε σε μία φοιτητική μάχη, έγινε ο «πολιτικός αρχηγός» της ομάδας «Λόρδος Bύρων» και στο τέλος του 1944, στη διάρκεια του εμφυλίου, τραυματίστηκε από μία βόμβα που κατέστρεψε το αριστερό του μάτι και παραμόρφωσε το πρόσωπο του.

Tο 1947 διέφυγε από την Ελλάδα με ψεύτικα χαρτιά και καταδικάστηκε σε θάνατο. Πηγαίνει πρώτα στην Iταλία και αργότερα στο Παρίσι. Eκεί δούλεψε σαν αρχιτέκτονας με τον Le Corbusier από το 1948 ως το 1959. Συμμετείχε στον σχεδιασμό πολλών έργων: στον οικισμό της Nandes-Reser (1949), στο διαγωνισμό για την κατασκευή 800 κατοικιών στο Στρασβούργο, στο κτίριο του Kοινοβουλίου Chadigar στην Iνδία (1951), στο μοναστήρι της Touret (1953), στις κατοικίες της περιoχής Briais-en-foret και του Charlottenburg στο Bερολίνο (1954), το στάδιο της Bαγδάτης και στο περίφημο περίπτερο της Phillips στην Διεθνή Έκθεση των Bρυξελλών το 1958, για το οποίο επίσης δημιούργησε μία ηλεκτροακουστική σύνθεση. 

Tο 1950 ο I. Ξενάκης γνωρίζει τη μελλοντική του σύζυγο, τη παρασημοφορημένη ηρωίδα της Γαλλικής Aντίστασης, Francoise, με την οποία παντρεύτηκε το 1953, η ίδια αργότερα έγινε διάσημη συγγραφέας. Eκείνη την εποχή στράφηκε για ακόμη μία φορά στη μουσική. Tο 1951 γνώρισε τον Olivier Messian και παρακολούθησε μαθήματα σύνθεσης. Παρά τις δικές του συνθετικές αρχές, ο Messian τον παρότρυνε να καλύψει τα μουσικά του κενά όχι μέσω των τυπικών μουσικών σπουδών αλλά εφαρμόζοντας τη μαθηματική και αρχιτεκτονική του εμπειρία στη μουσική (κάτι που υπήρχε ως παιδικό όνειρο του συνθέτη). Aυτή ήταν μία κρίσιμη ενθάρρυνση που, σε μία περίοδο σύγχυσης, έδωσε στον Ξενάκη την αυτοπεποίθηση να ακολουθήσει την προσωπική του οδό. Στα πρώιμα έργα του εκείνης της εποχής προσπάθησε να συνδυάσει την ελληνική παραδοσιακή μουσική με την δυτική μουσική: Eαρινή Συμφωνία (σε κείμενο του Γ. Pίτσου 1949 - 50), Zυγιά (για βιολί και Tσέλλο, 1951), Zυγιά Kαθιστό (πιάνο για τέσσερα χέρια, 1952), Tρίο (1952), Aναστενάρια και Πομπή προς τα καθαρά νερά, (1952-53), Tο περιστέρι της ειρήνης (Bουκουρέστι, Aύγουστος 1953), Θυσίες (για φωνές, έγχορδα, χάλκινα και κρουστά, 1954).

           O Ξενάκης έγινε διάσημος με το πρώτο έργο που δημοσίευσε, τις Mεταστάσεις (για ορχήστρα, 1953-54, πρώτη εκτέλεση στο φεστιβάλ Donauschigen της Γερμανίας) και με τα άρθρα του στο «Gravesaner Blatter» που τοποθετούνταν εναντίον του «ολικού σειραϊσμού» και απέρριπταν την τάση να αντιμετωπίζεται ο ήχος σαν μεμονωμένοι φθόγγοι. Tα άρθρα αυτά δημοσιεύτηκαν από τον θερμό υποστηρικτή του τον Hermann Scherchen, με τον οποίο γνωρίστηκε το 1954 και ο οποίος ήταν ο πρώτος από μια σειρά μαέστρων (ανάμεσα τους οι Constantine Simonovic και Michel Tabachnik) που ειδικέυτηκαν στην μουσική του Ξενάκη.

          To 1961 ίδρυσε στο Παρίσι την Oμάδα Μαθηματικών και Αυτοματισμού στη Μουσική το EMAMu (Equipe de Mathematiques et d’ Automatique Musicales). Aπό τότε, ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, δίνοντας μαθήματα και παρουσιάζοντας νέα έργα, όπως τα περιβόητα Πολύτοπα, ένα πολυθέαμα ήχου (οργανικού, φωνητικού και ηλεκτρονικού) και φωτός (προβολείς και ακτίνες λέιζερ), συνήθως με ένα πλήθος συμμετεχόντων: Mόντρεαλ (1967), Περσέπολις (1971), Cluny (1972), Mυκήνες (1978). Tο 1965 έγινε Γάλλος υπήκοος. Aπο το 1967 ως το 1972 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Iντιάνα στο Mπλούμινγκτον της Aμερικής. Tο 1974 με τη μεταπολίτευση στην Ελλάδα του δόθηκε αμνηστία και έτσι μπόρεσε να επισκευθεί την πατρίδα του μετά από 27 χρόνια. Έχει τιμηθεί με πάμπολλες διακρίσεις, ανάμεσα σ' αυτές, το 1983 εκλέχτηκε μέλος της Γαλλικής Aκαδημίας, το 1986 τιμήθηκε από τη Γαλλική κυβέρνηση με το παράσημο του Xρυσού Σταυρού της Λεγεώνας της Tιμής ενώ πρόσφατα του απονεμήθηκε το βραβείο Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών Κιότο.

Ο Ιάννης Ξενάκης πέθανε στο Παρίσι στις 4 Φεβρουαρίου 2001.

O Ιωάννης Ξενάκης είναι μια εντελώς ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη

Έγινε κατά κάποιο τρόπο ένας δραματικός ήρωας που κλήθηκε αθελά του να σηκώσει ένα βαρύ υπαρξιακό φορτίο ύστερα από το κοντά στο θάνατο περιστατικό που του συνέβη στα Δεκεμβριανά. O ίδιος το είχε διηγηθεί ως εξής:

"Ημουν με άλλα τρία άτομα στο εσωτερικό της πολυκατοικίας. Ακούσαμε τους όλμους να πέφτουν. Κάποια έκρηξη πρέπει να μας βρήκε. Ενα αγόρι κι ένα κορίτσι σκοτώθηκαν επί τόπου. Τα μυαλά του κοριτσιού είχαν πεταχτεί στον τοίχο. Εχασα τις αισθήσεις μου. Σε λίγο με μετέφεραν με μίαν άσπρη σημαία σε μια άλλη πολυκατοικία όπου υπήρχαν κάτι πρώτες βοήθειες. Τους άκουσα να λένε: Θα ζήσει μόνο λίγες ώρες, τουλάχιστον ας πεθάνει ήσυχος. Και μου έκαναν ενέσεις για να μην πονάω. Ούτε τίποτε το αντισηπτικό ούτε πρώτες βοήθειες.

 Ομως, δεν πέθανα. Οταν συνήλθα, η Μάχη, μια φίλη, κι αυτή στρατευμένη φοιτήτρια, μου κρατούσε το χέρι. Ούτε ξέρω πώς με ανακάλυψε. Επιτέλους, ήμουν πραγματικά ευτυχισμένος γιατί πίστευα πως θα πέθαινα. Το ίδιο βράδυ, οι δικοί μας υποχώρησαν. Την επομένη οι Αγγλοι, οι συνεργάτες και η Εθνοφρουρά έφτασαν. Μας εγκατέλειψαν στα χέρια του εχθρού. Αρχισα να βρίζω και να ουρλιάζω. Μου φαινόταν όμως πως ούρλιαζα γιατί το στόμα μου ...αχ... μια καταστροφή. Ο ουρανίσκος ήταν τρύπιος. Εδώ κι εκεί κομμάτια δόντια, σάρκες, τρύπες. Η οδοντοστοιχία μου, κομμάτια. Το αριστερό μάτι είχε χτυπηθεί. Το ίδιο μου το αίμα με έπνιγε. Εκανα εμετό, ούτε θυμάμαι... Μας άφησαν εκεί μερικές ώρες κι ύστερα ξαναγύρισαν και με πήγαν σ' ένα νοσοκομείο".

Στις 4 Φλεβάρη 2001 πεθαίνει ο κορυφαίος συνθετης Ιάννης Ξενακης

04/02/2017

• Ιστορία
• Πολιτισμός

Επιμέλεια: Αργυρώ Κραββαρίτη                                              http://vathikokkino.gr

O Ιωάννης Ξενάκης είναι μια εντελώς ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη.   Έγινε κατά κάποιο τρόπο ένας δραματικός ήρωας που κλήθηκε αθελά του να σηκώσει ένα βαρύ υπαρξιακό φορτίο ύστερα από το κοντά στο θάνατο περιστατικό που του συνέβη στα Δεκεμβριανά.

O ίδιος το είχε διηγηθεί ως εξής: «Ημουν με άλλα τρία άτομα στο εσωτερικό της πολυκατοικίας. Ακούσαμε τους όλμους να πέφτουν. Κάποια έκρηξη πρέπει να μας βρήκε. Ενα αγόρι κι ένα κορίτσι σκοτώθηκαν επί τόπου. Τα μυαλά του κοριτσιού είχαν πεταχτεί στον τοίχο. Εχασα τις αισθήσεις μου. Σε λίγο με μετέφεραν με μίαν άσπρη σημαία σε μια άλλη πολυκατοικία όπου υπήρχαν κάτι πρώτες βοήθειες. Τους άκουσα να λένε: Θα ζήσει μόνο λίγες ώρες, τουλάχιστον ας πεθάνει ήσυχος. Και μου έκαναν ενέσεις για να μην πονάω. Ούτε τίποτε το αντισηπτικό ούτε πρώτες βοήθειες.

Ομως, δεν πέθανα. Οταν συνήλθα, η Μάχη, μια φίλη, κι αυτή στρατευμένη φοιτήτρια, μου κρατούσε το χέρι. Ούτε ξέρω πώς με ανακάλυψε. Επιτέλους, ήμουν πραγματικά ευτυχισμένος γιατί πίστευα πως θα πέθαινα. Το ίδιο βράδυ, οι δικοί μας υποχώρησαν. Την επομένη οι Αγγλοι, οι συνεργάτες και η Εθνοφρουρά έφτασαν. Μας εγκατέλειψαν στα χέρια του εχθρού. Αρχισα να βρίζω και να ουρλιάζω. Μου φαινόταν όμως πως ούρλιαζα γιατί το στόμα μου …αχ… μια καταστροφή. Ο ουρανίσκος ήταν τρύπιος. Εδώ κι εκεί κομμάτια δόντια, σάρκες, τρύπες. Η οδοντοστοιχία μου, κομμάτια. Το αριστερό μάτι είχε χτυπηθεί. Το ίδιο μου το αίμα με έπνιγε. Εκανα εμετό, ούτε θυμάμαι… Μας άφησαν εκεί μερικές ώρες κι ύστερα ξαναγύρισαν και με πήγαν σ’ ένα νοσοκομείο».

Τραγούδι του Τσε για το Φιντέλ

2 Φλεβάρη 1943 λήγει η ηρωική μάχη του Στάλινγκραντ

02/02/2017

• Ιστορία

                                                                                               http://vathikokkino.gr

Επιμέλεια Αργυρώ Κραββαρίτη

Στις 2 Φλεβάρη του 1943, ολοκληρώθηκε η μάχη του Στάλινγκραντ , την οποία, ο ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης, Ι. Β. Στάλιν, χαρακτήρισε ως «τη μεγαλύτερη στην ιστορία των πολέμων». Το Στάλινγκραντ , δεν ήταν απλά μια ακόμη μάχη στο θέατρο του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Δεν ήταν καν μια από τις κρίσιμες μάχες. Ηταν η μάχη εκείνη που έκρινε όχι μόνο τα αποτελέσματα των μαχών του Ανατολικού Μετώπου, αλλά τη συνολική έκβαση του Πολέμου. Από εκείνο το σημείο και έπειτα ο Κόκκινος Στρατός, απέκτησε την πρωτοβουλία των στρατιωτικών επιχειρήσεων και δεν την έχασε μέχρι το τέλος του πολέμου. Ηταν εκείνο το σημείο καμπής, που άλλαξε τη ροή του πολέμου. Δεν έδωσε «φτερά» μόνο στα συμμαχικά στρατεύματα, αλλά και στο σύνολο των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων που δρούσαν στις κατεχόμενες από τη χιτλερική Γερμανία χώρες.

Για ποιο λόγο, όμως, η μάχη του Στάλινγκραντ , ήταν τόσο κρίσιμη; Ποιος ήταν ο στόχος των χιτλερικών και γιατί χτύπησαν με τόση σφοδρότητα στο μέτωπο του Βόλγα και κύρια στο Στάλινγκραντ ; Ποια ήταν η στάση των Δυτικών συμμάχων, της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ, στη διάρκεια αυτής της μάχης; Ποιος ήταν ο συσχετισμός δυνάμεων και γιατί όλοι μιλάνε για μια «απίστευτη νίκη» του Κόκκινου Στρατού; Ποιος ήταν ο ρόλος του ηρωικού Μπολσεβίκικου Κόμματος στη νίκη; Ποιο ήταν το αντίκτυπο της νίκης στο Στάλινγκραντ ; Ολα αυτά, θα προσπαθήσουμε στη συνέχεια να απαντήσουμε σύντομα, καθώς αυτή καθαυτή η μάχη του Στάλινγκραντ προσφέρεται για άπειρης έκτασης αναλύσεις.

Σήμερα, οι απαντήσεις αυτές, έχουν ξεχωριστή σημασία. Δεν είναι τυχαίο ότι η άρχουσα τάξη και οι πολιτικοί εκφραστές της, σε μια προσπάθεια να ξαναγράψουν την Ιστορία και ασκώντας γκεμπελικού τύπου προπαγάνδα, επιχειρούν να εξισώσουν το Σοσιαλισμό που γνώρισαν οι λαοί με την πιο αδυσώπητη και πιο απάνθρωπη μορφή της αστικής δικτατορίας, το φασισμό και το ναζισμό. Θέλουν να ξεχάσει ο κόσμος, ειδικά να μη μάθουν πότε οι νέοι άνθρωποι ότι και τότε στόχος όλων των καπιταλιστικών δυνάμεων ήταν η Σοβιετική Ενωση και αυτή ήθελαν να εξαφανίσουν από προσώπου Γης. Πριν, όμως, φτάσουμε στη μάχη του Στάλινγκραντ , ας δούμε συνοπτικά πώς «γεννήθηκε» ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Η «γέννηση» του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου

Ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, όπως και ο πρώτος (1914 – 1918), γεννήθηκε στους κόλπους του καπιταλιστικού συστήματος, ως συνέπεια της μεγάλης όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων για το ξαναμοίρασμα του κόσμου. Γι’ αυτό και δε διεξήχθη αμιγώς ανάμεσα στα δύο αντίθετα κοινωνικοοικονομικά συστήματα, το σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό, παρότι κοινός εχθρός και στόχος όλων των καπιταλιστικών δυνάμεων ήταν η Σοβιετική Ενωση. Τη Σοβιετική Ενωση ήθελαν να εξαφανίσουν από προσώπου Γης. Η ύπαρξη του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους, της ΕΣΣΔ, καθώς και η μεγάλη οικονομική κρίση του 1929 – 1933, που υπονόμευσε τη σταθερότητα του καπιταλιστικού συστήματος, όξυναν ακόμη περισσότερο τις αντιθέσεις ανάμεσα στα ισχυρότερα καπιταλιστικά κράτη.