Στις 4 Μαΐου του 1970, εθνοφρουροί περικυκλώνουν διαδηλωτές
φοιτητές στην πανεπιστημιούπολη του Kent State University του Ohio.
Η διαμαρτυρία ξεκινά ως απάντηση στις δηλώσεις τις 30 Απρίλη του προέδρου Νίξον
ότι τα στρατεύματα των ΗΠΑ θα εισβάλουν στην Καμπότζη,
κλιμακώνοντας έτσι τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Η θανάσιμη
σύγκρουση που ακολούθησε θα γίνει γνωστή ως η σφαγή του Kent State.
Αυτή θα μπορούσε να είναι μια δημοσιογραφική εισαγωγή στο ιστορικό γεγονός.
Αλλά ταυτόχρονα και μια αναφορά τέχνης. Διότι κάπως έτσι ένα μαζικό κίνημα
γεννήθηκε και ένα τραγούδι απέκτησε ύπαρξη, ουσία και εκτόπισμα.
«Δεν γίνεται να είσαι άνθρωπος και να αδιαφορείς για αυτό» θα πει ο
David Crosby. Ο Graham Nash θα προσθέσει: «Θέλουμε
να κρατήσουμε ζωντανή την συνείδηση, στο νου όλων των φοιτητών, όχι μόνο στην
Αμερική, μα και παγκόσμια. Να είναι άγρυπνοι και έτοιμοι να σηκωθούν και να
γίνουν υπολογίσιμοι». Και ο τρίτος της παρέας, ο συνθέτης και στιχουργός, Neil
Young θα δηλώσει γραπτώς πως είναι «ίσως το πιο σπουδαίο
μάθημα που πήρα ποτέ μου σε ένα αμερικάνικο τόπο εκπαίδευσης» για
να περιγράψει το έναυσμα να γράψει το οργισμένο του «Four dead in Ohio».
Μπρος σε όλους και σε όλα, αυτοί οι καλλιτέχνες πήραν τον ρόλο τους στα
σοβαρά. Δεν πνίγηκαν σε αναφιλητά και συγχωρέσεις, σε ενοχές και φοβίες, σε
συμβιβασμούς και υποχωρήσεις, σε σεντόνια μυξοκλάματος. Αντιθέτως στείλανε
τις ηχογραφήσεις στην Atlantic Records, μαζί με ένα αντίγραφο του Συντάγματος
των ΗΠΑ τρυπημένο από τέσσερις σφαίρες. Γραμμένο ευθύς αμέσως μπρος
από μια φωτογραφία που θυμίζει την δική μας μάνα του μαγιάτικου «Επιτάφιου» και
ηχογραφημένο σε μια ώρα και έκτοτε απρόσβλητο στον χρόνο, το τραγούδι θα
αναρωτηθεί: «Τέσσερις νεκροί στο Ohio, πως μπορείς να το βάζεις στα
πόδια λοιπόν, όταν γνωρίζεις;». Μπρος στην Ιστορία,
την συνείδηση, την ανθρώπινη υπόσταση, ηθική και πολιτική, η τέχνη έδειξε την
στοργή και τα δόντια της. Αποφάσισε, όπως αυτή ξέρει καλύτερα.
Αναφορά μάχης Tόπος: Kent State University του Ohio Χρόνος: 4 Μάη του 1970 Εμπόλεμες πλευρές: 77 εθνοφρουροί ενάντια σε 2000 φοιτητές Απώλειες: 4 νεκροί και 9 σοβαρά τραυματισμένοι ή παράλυτοι φοιτητές Casus belli: Αντίσταση ενάντια στον πόλεμο Λίγες μέρες μετά, το ζεστό αίμα των αγωνιστών γεννά τα
παρακάτω αποτελέσματα: Ξεκινά η πρώτη πανεθνική
φοιτητική απεργία στις ΗΠΑ με συμμετοχή 4 εκατομμυρίων
φοιτητών και 175.000 καθηγητών ενώ 850
σχολές και πανεπιστήμια βρίσκονται υπό κατάληψη. 100 μουσεία κατεβάζουν
ρολά, αλληλέγγυα στο φοιτητικό κίνημα και 150 χιλιάδες φοιτητές
περικυκλώνουν τον Λευκό Οίκο, και τους Νίξον και Κίσινγκερ ενώ
αυτοί έγκλειστοι προστατεύονται από τον στρατό. Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά στο
Βιετνάμ και στη Καμπότζη, ολόκληροι λόχοι, φορώντας μαύρα περιβραχιόνια ως
ένδειξη πένθους, αρνούνται να πολεμήσουν. Ταυτόχρονα γίνονται διαδηλώσεις και
εκδηλώσεις σε 22 στρατιωτικές αμερικάνικες βάσεις. Σε δυο μήνες από το
αιματοκύλισμα, οι Αμερικάνοι φεύγουν από την Καμπότζη και ο Νίξον γίνεται ο
μοναδικός πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ που παραιτείται. Το περιοδικό Business
Week αναφέρει και προειδοποιεί πως «αυτή είναι μια
επικίνδυνη κατάσταση που απειλεί το σύνολο της οικονομικής και κοινωνικής δομής
του έθνους».
Σαράντα έξι χρόνια μετά, το 2016, ο Donald Trumb, λίγους μήνες
πριν εκλεγεί πρόεδρος, θα ξεστομίσει στο ίδιο τόπο πως η απάντηση του σε όποιον
αντιδρά κατά αυτόν τον τρόπο, θα είναι «Boom, boom, boom». Χυδαιότητα
που προκαλεί αποστροφή. Ήταν άλλη μια πρωτομαγιά. Η μέρα αυτή εμπεριέχει πάντα
το κόκκινο μέσα της. Κάπως έτσι, την θυμάμαι για άλλη μια φορά αιματοβαμμένη
όπως στην Τουρκία το 2016, μα και να λάμπει όπως στην Κούβα, την
Πρωτομαγιά αντιστεκόμενη όπως στη γροθιά της Tess Asplund από
την Στοκχόλμη μπρος στα φασιστικά ανδρείκελα με τη γνωστή περυσινή φωτογραφία
της κοπέλας που στάθηκε με αξιοπρέπεια μπρος σε πορεία φασιστών – παρόμοιας
δυναμικής με την φετινή της Saffiyah Khan που χαμογελούσε
υποτιμητικά σε φασίστες στο Μπέρμιμχαμ.
Αντίσταση, μαζικότητα… και μακελειό εν είδει δημοκρατίας. Το 1970, οι
τέσσερις νεκροί φοιτητές του Πανεπιστήμιου Kent State ενάντια στον
πρόεδρο Νίξον, ενάντια στις οικονομικούς αφέντες και τα εντολοδόχα «μολυβένια
στρατιωτάκια» της Εθνικής Φρουράς, ονομάστηκαν ατύχημα. Την 1η
Μάη του 2016, ο φόνος από τα όργανα της εξουσίας, στην Κωνσταντινούπολη, και
πάλι ατύχημα. Έτσι μαθαίνουμε πως ο άνθρωπος που αντιστέκεται μπορεί και να
αποτελέσει… ατύχημα. Φοβισμένοι επιστρέφουμε σπίτια μας και αντί αξιοπρέπειας
με ένα πτυχίο… παρά πόδα. Πτυχίο αμνησίας, πτυχίο ιστορικής αδιαφορίας, πτυχίο
ακρισίας, πτυχίο κοινωνικής υπνηλίας. Μα «αυτό το καλοκαίρι ακούω τα
τύμπανα» βγαίνει από τα ηχεία και το τραγούδι, 47 χρόνια τώρα, μας ξυπνά,
δημιουργώντας αυτό το αισιόδοξο «μα…».
Ο Picasso, δήλωνε πως η τέχνη είναι «ένα εργαλείο
πολέμου για να επιτίθεται αλλά και για να αμύνεται ενάντια στον εχθρό».
Και θα τον χαρακτήριζα δάσκαλο. Δάσκαλο της μιας πλευράς. Γλυκός, χαμογελαστός,
πράος και ιδιοφυής. Δίχως βέργα, δίχως γραφείο. Από την άλλη, υπάρχει και η
εκπαίδευση στα εξουσιαστικά εργαστήρια. Ο πρόεδρος Nixon που
«μνημονεύεται» με το όνομα του στο τραγούδι, μέσα στα τόσα πνευματώδη του
φαίνεται να λέει μονίμως και διαπαντός: «Ο κομμουνισμός δεν κοιμάται. Όπως
πάντα, συνωμοτεί, δολοπλοκεί, εργάζεται, μάχεται». Ένα κυνήγι
μαγισσών με παρελθόν που μοιάζει να συνεχίζει, μονίμως. Τότε επιβεβαίωσε τούτη
του την θέση, έμπρακτα. Ο εχθρός για την φοβισμένη εξουσία, δεν
βρίσκεται «still in Saigon» και στο Βιετνάμ, μα και μέσα από τα σύνορα.
Οι δολοφονημένοι μας υπενθυμίζουν μια τέτοια αλήθεια. Και αυτός μοιάζει να
είναι εκείνος ο δάσκαλος, που κανείς δεν συμπαθούσε και που ταυτόχρονα όλοι
κάναμε τουμπεκί μπρος του, ο δάσκαλος της άλλης πλευράς. Και το ερώτημα που
τίθεται κάθε τόσο μπροστά στους δυο δρόμους είναι: Ποια τάξη θα διαλέξουμε;
Κι ας επιστρέψω στο τραγούδι. Δέκα όλοι και όλοι οι στίχοι. Ήχος σκληρός,
ωμός, στοχευμένος, μονολιθικός. Θα μπορούσε να είναι ένα δικό μας, του 1974,
«τραγούδι της φωτιάς». Ο Neil Young, ένας Μάνος Λοϊζος. Θα μπορούσαν να δίνουν
(συν)αδελφικά τα χέρια και να στέλνουν σινιάλο στους ανθρώπους και στους
καλλιτέχνες διαπερνώντας και καταργώντας τα εθνικά σύνορα, διαπερνώντας και
εγκλωβίζοντας τον χωροχρόνο, μπλοκάροντας την όπισθεν και φέρνοντάς μας με φόρα
μπρος στην ημερήσια διάταξη και την ημερήσια ευθύνη. Γιατί μνήμη δεν σημαίνει
να πασπατεύεις το παρελθόν. Μα να διεγείρεις το μέλλον. Παγκόσμια. 1886, 1936,
1970, 2016. Οι αιτίες είναι οι ίδιες, οι συνέπειες πολλές φορές οι ίδιες όπως
και το τραγούδι παραμένει το ίδιο και οι στίχοι αλλάζουν ανεπαίσθητα. Όταν κάτι
πονάει επανέρχεται συνεχώς, πολλές φορές ως οργή φλέγουσα που «ζεσταίνει
τα χέρια μας στη φωτιά», ώσπου μια νέα αναφορά μάχης να δηλώνει: Τόπος: Παντού Χρόνος: Κάθε μέρα Εμπόλεμες πλευρές: Παρελθόν ενάντια στο μέλλον Casus Belli: Ανατροπή Αποτελέσματα: Θαυμάσια! Στην μνήμη των τεσσάρων δολοφονημένων φοιτητών του Kent State
University: Allison Krause, 19 χρονών, William
Schroeder, 19 χρονών, Jeffrey Miller,
20 χρονών, Sandra Scheuer, 20 χρονών
Στις 4 του Μάη, το 1970,
η φοιτητική συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του
Κεντ, ενάντια στην επέκταση του πολέμου στην Καμπότζη, διαλύθηκε από την
Εθνοφρουρά του Οχάιο. Τέσσερις φοιτητές, δυο αγόρια (Τζέφρι Μίλερ και
Γουίλιαμ Σρέντερ) και δυο κορίτσια (Άλισον Κράους και Σάντρα Σόιερ),
ηλικίας 19 και 20 ετών, πέφτουν νεκροί. Εννέα άλλοι τραυματίζονται. Ο
ένας από αυτούς θα μείνει παράλυτος. «Ξαφνικά, οι εθνοφρουροί γύρισαν, γονάτισαν όλοι ταυτόχρονα και
στόχευσαν. Στεκόμουν εκεί κι έλεγα ότι δεν πρόκειται να πυροβολήσουν,
δεν μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο. Κι αν το κάνουν θα είναι άσφαιρα τα
πυρά…» (μαρτυρία αυτόπτη) Η ματωμένη διαδήλωση των φοιτητών ήταν η κορύφωση της κλιμάκωσης μιας
σειράς διαμαρτυριών που είχαν ξεκινήσει από την Πρωτομαγιά. Την
προηγούμενη μέρα (30 Απριλίου), ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον είχε
αναγγείλει την εισβολή στην Καμπότζη από τις αμερικανικές στρατιωτικές
δυνάμεις. Η 19χρονη Άλισον Κράους, που είχε πάρει μέρος στις διαμαρτυρίες και
των προηγούμενων ημερών, λέγεται ότι είπε, αφού τοποθέτησε ένα λουλούδι
στην κάνη του όπλου ενός εθνοφρουρού: «Τα λουλούδια είναι καλύτερα από τις σφαίρες»…
Αυτά τα παιδιά (που ο Νίξον αποκάλεσε αλήτες!) ενέπνευσαν πολλούς
καλλιτέχνες. «Η σφαγή του Κεντ», όπως έμεινε στην αμερικανική ιστορία η
μελανή σελίδα –μία από τις πολλές– της καταστολής της λαϊκής
διαμαρτυρίας για την αντιλαϊκή και ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ,
απαθανατίστηκε μέσα από τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία και τη μουσική. Ο Νιλ Γιανγκ, συγκλονισμένος από το γεγονός, εμπνεύστηκε το τραγούδι
Ohio. Μαζί με τους Ντέιβιντ Κρόσμπι, Στέφεν Στιλς και Γκράχαμ Νας
μπαίνει στο στούντιο (21/5) για την ηχογράφηση η οποία δεν κράτησε παρά
λίγες μόνο ώρες. Το τραγούδι κυκλοφόρησε σε σινγκλ τον Ιούνιο. Οι
τέσσερις μουσικοί αποτελούσαν το συγκρότημα CSN&Y, ένα από τα
σπουδαιότερα στην ιστορία της αμερικανικής ροκ μουσικής.
Λόγω
των αναφορών του τραγουδιού στις ευθύνες του προέδρου Νίξον για το
μακελειό του Κεντ, πολλοί εμπορικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί αρνήθηκαν να το
παίξουν. Δεν έγινε όμως το ίδιο και από τους κολεγιακούς και
πανεπιστημιακούς σταθμούς. Το τραγούδι έγινε ένα από τα μουσικά σύμβολα
του αγώνα κατά του πολέμου στο Βιετνάμ.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου